(Oromoo)
Ka'umsi Oromoo eessaa akka ta'e sirriitti hubachuuf qorannoon dabalataa barbaachisuyyuu, Oromoon jalqabarratti akka horsiisee-bulaatti fi/ykn gartokkeen qotee-bulaatti jiraachaa ture jedhamee amanama. Qorattoonni seeenaa baayyen gosoonni Oromoo (Baale) muraasni fiixee-kibbaa Itoophiyaa har'aa keessa waggaa kumaa ol jiraacha akka turan walii galu. Qoratoonni kun Godansi Oromoo daldalaan-dhiibbame ummata Oromoo gara bakka har'a jiraatan walakkaa fi dhihaa Itooophiyaa jaarraa 16ffaa fi 17ffaatti akka fide dubbatu. Kaartaan durii kan impaayera Aaksum/Abisiniyaa fi Adaal/Sumaalee Oromoon gara walakkaa Itoophiyaa har'aatti haaraa ta'uu agarsiisa.
(Ingles)
Ang Oromo ay isang pangkat etnikong Cushitic na katutubong sa rehiyon ng Oromia ng Ethiopia at mga bahagi ng Northern Kenya, na nagsasalita ng wikang Oromo (tinatawag ding Afaan Oromoo), na bahagi ng sangay ng Cushitic ng pamilya ng wikang Afroasiatic. Isa sila sa pinakamalaking pangkat etniko sa Ethiopia. Ayon sa huling sensus ng Ethiopia noong 2007, ang Oromo ay may bilang na 25,488,344 katao o 34.5% ng populasyon ng Ethiopia. Ang mga kamakailang pagtatantya ay nakompromiso ng Oromo ang 35.8% ng tinatayang 116,000,000 populasyon ng Ethiopia na naglalagay ng Oromos sa populasyon na 41,000,000
Tradisyonal na ginamit ng mga taong Oromo ang sistemang gadaa bilang pangunahing anyo ng pamamahala. Ang isang pinuno ay inihalal sa pamamagitan ng sistemang gadaa at ang kanilang termino ay tatagal ng walong taon, na may magaganap na halalan sa pagtatapos ng walong taon na iyon. Bagama't karamihan sa mga modernong Oromos ay mga Muslim at Kristiyano, humigit-kumulang 3% ang nagsasagawa ng Waaqeffanna, ang katutubong sinaunang monoteistikong relihiyon ng Oromos. Ang malaking bilang ng Oromo ngayon ay salamat sa katotohanan na sa bawat lalawigan na sinalakay at pinatira ng mga Oromo ay na-asimilasyon (oromonised) nila ang mga katutubo ng mga lalawigan. Ang Oromo ay nakakuha ng mas maraming mga hindi-Oromo na mga tao sa kanilang etnisidad, kaysa sa sila sa katunayan ay na-asimilasyon ng ibang mga etnisidad.
Na-update noong
Nob 4, 2023