हे अॅप तुम्हाला काही स्वदेशी सोमाली अक्षरे जाणून घेण्यास मदत करू शकते. अक्षरे स्क्रोल करा आणि त्यांचे आकार आणि आवाज अभ्यासा. आपण परिचित होईपर्यंत प्रत्येकाचा मागोवा घेण्याचा सराव करा-- नंतर अक्षरांवर प्रश्नमंजुषा करा!
उस्मान्या, बोरामा/गडबुरसी आणि कद्दरे या तीन लिपी सादर केल्या आहेत. प्रत्येक मनोरंजक आहे आणि त्याचा लहान इतिहास आहे.
दुर्दैवाने, लॅटिन वर्णमाला स्वीकारण्याच्या सोमाली सरकारच्या निर्णयापासून बहुतेकांचा मोठ्या प्रमाणावर वापर केला जात नाही. युनिकोडमध्ये समाविष्ट केलेली उस्मान्या ही एकमेव स्वदेशी सोमाली लिपी आहे.
ही उस्मान्या वर्णमाला आहे. त्याला फर्ता सिस्मान्या म्हणतात, ज्याला फार सूमाली असेही म्हणतात.
याचा शोध 1920 ते 1922 दरम्यान सुलतान युसूफ अली केनादिद यांचा मुलगा आणि होबियोच्या सल्तनतच्या सुलतान अली युसूफ केनादिदचा भाऊ उस्मान युसूफ केनादिद याने लावला होता.
यात क्रमांकन प्रणाली आहे आणि ती डावीकडून उजवीकडे लिहिली जाते. 1970 च्या दशकात वैयक्तिक पत्रव्यवहार, बुककीपिंग आणि अगदी काही पुस्तके आणि मासिकांमध्येही त्याचा व्यापक वापर झाला.
सोमाली सरकारने लॅटिन वर्णमाला अधिकृतपणे स्वीकारल्यानंतर त्याचा वापर झपाट्याने कमी झाला. सध्या युनिकोडमध्ये समाविष्ट केलेली ही एकमेव स्वदेशी सोमाली लिपी आहे.
हे कद्दरे वर्णमाला आहे. हे 1052 मध्ये अबगल हवाय कुळातील हुसेन शेख अहमद कदारे नावाच्या सुफी शेखने तयार केले होते.
कद्दरे लिपीत अप्पर आणि लोअर केस दोन्ही अक्षरे वापरतात, लोअर केस कर्सिव्हमध्ये दर्शवतात. पेन न उचलता अनेक अक्षरे लिप्यंतरित केली जातात.
आम्ही प्रथम अप्परकेस अक्षरे सूचीबद्ध करतो, खाली लोअरकेससह. लोअर-केस अक्षरे सूचीच्या तळाशी पुनरावृत्ती केली जातात जिथे ते कॅपिटल अक्षरांच्या वर दर्शविले जातात.
बोरामा वर्णमाला म्हणून ओळखल्या जाणार्या गडाबुरसी लिपी ही सोमाली भाषेची लेखन लिपी आहे. हे 1933 च्या सुमारास गदाबुरसी कुळातील शेख अब्दुरहमान शेख नूर यांनी तयार केले होते.
सोमाली भाषेतील लिप्यंतरणासाठी इतर प्रमुख ऑर्थोग्राफी, उस्मान्या म्हणून व्यापकपणे ओळखले जात नसले तरी, बोरामाने साहित्याचा एक उल्लेखनीय भाग तयार केला आहे ज्यात प्रामुख्याने कासीद (कविता) आहेत.
ही बोरामा लिपी मुख्यतः शेख नूर, त्याचे शहरातील सहकारी मंडळ आणि झीला आणि बोरामातील व्यापार नियंत्रित करणारे काही व्यापारी वापरत होते. शेख नूरच्या विद्यार्थ्यांनाही या लिपीच्या वापराचे प्रशिक्षण देण्यात आले.
या रोजी अपडेट केले
१३ एप्रि, २०२३