(անգլերեն)
Աֆղանստանի պատմությունը, որը նախորդում է 1823 թվականին Աֆղանստանի էմիրության հիմնադրմանը, կիսվում է հարևան Իրանի, Կենտրոնական Ասիայի և Հնդկական թերակղզու պատմության հետ: Սադոզայի միապետությունը կառավարում էր Աֆղանստանի Դուրանի կայսրությունը, որը համարվում էր ժամանակակից Աֆղանստանի հիմնադիր պետությունը:
Աֆղանստանում մարդկանց բնակության վայրը գալիս է միջին պալեոլիթի դարաշրջանից, և պատմական Մետաքսի ճանապարհի երկայնքով երկրի ռազմավարական դիրքը հանգեցրել է նրան, որ այն գեղատեսիլ կերպով նկարագրվում է որպես «հին աշխարհի շրջանաձև ճանապարհ»: Երկիրը պատմականորեն եղել է տարբեր ժողովուրդների տուն և ականատես է եղել բազմաթիվ ռազմական արշավների, այդ թվում՝ պարսիկների, Ալեքսանդր Մակեդոնացու, Մաուրիայի կայսրության, արաբ մահմեդականների, մոնղոլների, բրիտանացիների, Խորհրդային Միության և վերջին շրջանում ԱՄՆ-ի կողմից: գլխավորած կոալիցիան։ Թե՛ իրանական, թե՛ հնդկական մշակութային ոլորտների տարբեր նվաճումներն ու ժամանակաշրջանները տարածքը դարձրին զրադաշտականության, բուդդիզմի, հինդուիզմի և հետագայում իսլամի կենտրոն պատմության ընթացքում:
(պښتو)
په ۱۸۲۳ز کال کې د درانی سترواکۍ له پای ته رسېدو وروسته، د یوه دولت په توګه د افغانستان تاريخ، د افغانستان امارت په توګه پيلېږي، كله چې د افغانستان د نوي دولت بنسټ کېښودل شو. په ياده سيمه کې د نورو هېوادونو، په عمومي توګه له پاکستان, Հնդկաստան, Իրանի, Տաջկստան, Թուրքմենստան Օզբիկստան سره د افغانستان تاريخ تړلی دی. Օսմեալ د هغې سيمې ثبت تاريخ, چې اوس د افغانستان په نوم يادېږي, له ميلاد مخکې تر پنځه زره کاله پورې رسېږي, کله چې دا سيمه د هخامنشي سترواکۍ تر واک لاندېېېېې له 3000 نه تر 2000 ميلاد مخکې کلونو پورې ښاری کلتورشتون لاره. د باختر تاريخ, له ميلاد مخکې 25000 Քալե Փորուսի. د سیند مدنیت، د افغانستان په شمال کې ډېرو برخو پورې غځېدلی و. لوی سکندر او مقدوني پوځ د هخامنشي سترواکۍ پر مهال او د «ګوګامالا» جګړې په وخت کې، له ميلاد مخکې ۳۳۰ کال کې اوسني افغانستان ته را رسېدلی و. له هغه را وروشه، ډېرو سترواکيو په افغانستان کې پلازمېنې اوړې کړې، لکه: ې شامل دي.
(فارسی)
Արիխ افغانستان به մոտ 500 տարի առաջ میلاد مسیح، زمانی که تحت شاهنشاهی هخامنشی قرار داشت، اشاره میکند. شواهد نشان میدهد که درجهای پیشرفته از فرهنگ زندگی شهرنشینی حدود 3000 تا 2000 سال پیش از میلاد مسیح هنگام ورود این مهاجرین به فلات ایران در این سرزمین وجود داشت: Ինչպես նաև «منظور» و «مسعینک» بناهای مربوط به 5000 տարի առաջ միլاد գտնված է: سرزمین افغانستان از لحاظ قدمت تاریخی یکی از کهنترین سرزمینهای جهان بهشمار میرود.
افغانستان، به عنوان یکی از بخشهای امپراتوری شاهنشاهی هخامنشی و در مسیر جاده ابریشم قرار گرفتن، محل پیوندگاه تمدنهای بزرگ جهان بوده و یکی از مهمترین مراکز بازرگانی عصر باستان بهشمار میرفتهاست: این موقعیت مهم و حساس ژئواستراتژیکی و ژئوپلیتیکی افغانستان در شکلدادن موزائیکی غنی از فرهنگها و تمدنهای بزرگ مانند ایرانی, յունونی, بینالنهرینی و هندی در این کشور نقش مهمی داشتهاست. از عصر پارینهسنگی و طی دورههای تاریخی، مردم جایگاه اصلیای در معرفی و گسترش ادیان جهانی و نقش مهمی در بازرگانی و دادوستد و گهگاه کانون مسلط سیاسی و فرهنگی در آسیا بودهاند. از این رو افغانستان تاریخ گلوگاه یورش طولان و جهانگشایانی بوده است که ردپای آنها هنوز در گوشه و کنار این سرزمین دیدهمیشود.
Վերջին թարմացումը՝
28 հոկ, 2023 թ.