Bacteria

Beerass

यामध्‍ये जाहिराती आहेत

या अ‍ॅपविषयी

बॅक्टेरिया हे एकल-पेशी सूक्ष्मजीव आहेत जे प्रोकेरियोट्सच्या डोमेनशी संबंधित आहेत. ते पृथ्वीवरील जीवनाच्या सर्वात प्राचीन आणि विपुल प्रकारांपैकी आहेत. जीवाणू माती, पाणी, हवा आणि वनस्पती आणि प्राण्यांच्या शरीरासह जवळजवळ प्रत्येक वातावरणात आढळतात.

येथे बॅक्टेरियाची काही प्रमुख वैशिष्ट्ये आहेत:

प्रोकॅरियोटिक पेशी: जीवाणू हे प्रोकेरियोट्स असतात, म्हणजे त्यांच्यामध्ये खऱ्या न्यूक्लियसचा अभाव असतो आणि युकेरियोटिक पेशींमध्ये आढळणारे इतर पडदा-बद्ध ऑर्गेनेल्स नसतात. त्यांची अनुवांशिक सामग्री न्यूक्लॉइड प्रदेशात स्थित एकाच वर्तुळाकार डीएनए रेणूमध्ये आयोजित केली जाते.

आकार आणि संरचना: जीवाणू विविध आकारांमध्ये येतात, जसे की गोलाकार (कोकी), रॉड (बॅसिली), आणि सर्पिल (स्पिरिला). काही जीवाणूंमध्ये हालचालीसाठी फ्लॅगेला, आसंजनासाठी पिली आणि संरक्षणासाठी कॅप्सूल यासारख्या अतिरिक्त रचना असतात.

पुनरुत्पादन: जीवाणू बायनरी फिशन नावाच्या प्रक्रियेद्वारे पुनरुत्पादन करतात, ज्यामध्ये एक जीवाणू दोन समान कन्या पेशींमध्ये विभागतो. हे जलद पुनरुत्पादन त्यांच्या उच्च लोकसंख्येमध्ये योगदान देते.

चयापचय: ​​जीवाणू विविध चयापचय मार्ग प्रदर्शित करतात. काही प्रकाशसंश्लेषक आहेत, ऊर्जा निर्माण करण्यासाठी सूर्यप्रकाश वापरतात, तर काही हेटेरोट्रॉफिक असतात, ऊर्जेचा स्रोत म्हणून सेंद्रिय पदार्थांवर अवलंबून असतात.

निसर्गातील भूमिका: विविध पर्यावरणीय प्रक्रियांमध्ये जीवाणू महत्त्वाची भूमिका बजावतात. ते पोषक सायकलिंग, सेंद्रिय पदार्थांचे विघटन करण्यासाठी आवश्यक आहेत आणि काही प्रजाती वनस्पती आणि प्राण्यांशी सहजीवन संबंधात गुंततात.

रोगजनकता: बहुतेक जीवाणू निरुपद्रवी किंवा अगदी फायदेशीर असले तरी, काही जीवाणू मानव, प्राणी आणि वनस्पतींमध्ये रोग निर्माण करू शकतात. या रोगजनक जीवाणूंना रोगजनक म्हणतात.

प्रतिजैविक प्रतिकार: बॅक्टेरियामध्ये प्रतिजैविकांना प्रतिकार विकसित करण्याची क्षमता असते, ज्यामुळे बॅक्टेरियाच्या संसर्गावर उपचार करणे अधिक कठीण होऊ शकते.

जीवाणूंचा मानवी जीवनावर आणि पर्यावरणावर सकारात्मक आणि नकारात्मक दोन्ही प्रभाव पडतो. ते बायोटेक्नॉलॉजीमध्ये किण्वन, प्रतिजैविक तयार करणे आणि विविध रसायनांचे संश्लेषण यासारख्या कामांसाठी वापरले जातात. तथापि, काही जिवाणू संक्रमण गंभीर असू शकतात आणि त्यांना वैद्यकीय मदतीची आवश्यकता असते. मायक्रोबायोलॉजी, बायोटेक्नॉलॉजी, वैद्यकशास्त्र आणि पर्यावरण विज्ञान यासारख्या क्षेत्रांमध्ये जीवाणूंचा अभ्यास आवश्यक आहे.