फोबिया हा एक प्रकारचा चिंताग्रस्त डिसऑर्डर असतो जो वस्तू किंवा परिस्थितीच्या सतत भीतीमुळे परिभाषित केला जातो. फोबियामुळे सामान्यत: भीतीचा वेग वाढतो आणि सहा महिन्यांपेक्षा जास्त काळ ते उपस्थित राहतात. प्रभावित व्यक्ती परिस्थिती किंवा वस्तू टाळण्यासाठी मोठ्या प्रमाणात जाईल, सामान्यत: वास्तविक धोक्यापेक्षा जास्त प्रमाणात. भयभीत वस्तू किंवा परिस्थिती टाळल्यास, प्रभावित व्यक्तीस महत्त्वपूर्ण त्रास होईल. रक्त किंवा जखम फोबियामुळे, मूर्च्छा येणे होऊ शकतात. अॅगोराफोबिया बहुधा पॅनीक हल्ल्यांशी संबंधित असते. सहसा एखाद्या व्यक्तीला बर्याच वस्तू किंवा परिस्थितीबद्दल फोबिया असतात.
फोबियस विशिष्ट फोबिया, सोशल फोबिया आणि oraगोराफोबियामध्ये विभागले जाऊ शकतात. विशिष्ट फोबियांच्या प्रकारांमध्ये विशिष्ट प्राणी, नैसर्गिक वातावरणाची परिस्थिती, रक्त किंवा दुखापत आणि विशिष्ट परिस्थिती समाविष्ट असते. कोळी, भीती आणि सापांची भीती ही सर्वात सामान्य गोष्ट आहे. कधीकधी ऑब्जेक्ट किंवा परिस्थितीच्या नकारात्मक अनुभवाने ते चालना देतात. जेव्हा लोक इतरांना न्याय देण्याची चिंता करतात तेव्हा परिस्थिती भयभीत होते तेव्हा सामाजिक फोबिया असतो. एखाद्या परिस्थितीची भीती उद्भवते तेव्हा एगोराफोबिया असतो कारण असे वाटते की पळ काढणे शक्य होणार नाही.
विशिष्ट फोबियांचा उपचार एक्सपोजर थेरपीद्वारे केला जावा जेथे भीतीचे निराकरण होईपर्यंत त्या व्यक्तीस परिस्थितीत किंवा प्रश्नातील वस्तूंशी ओळख दिली जाते. या प्रकारच्या फोबियामध्ये औषधे उपयुक्त नाहीत. समुपदेशन आणि औषधाच्या संयोजनाने बर्याचदा सोशल फोबिया आणि oraगोराफोबियाचा उपचार केला जातो. वापरल्या जाणार्या औषधांमध्ये अँटीडप्रेससन्ट्स, बेंझोडायजेपाइन किंवा बीटा-ब्लॉकरचा समावेश आहे.
विशिष्ट फोबिया पाश्चात्य जगातील जवळपास 6-8% लोक आणि आशिया, आफ्रिका आणि लॅटिन अमेरिकेत दिलेल्या वर्षात 2-24% लोकांना प्रभावित करतात. सोशल फोबियामुळे अमेरिकेतील सुमारे 7% आणि उर्वरित जगातील 0.5-2.5% लोकांना प्रभावित करते. अॅगोराफोबिया सुमारे 1.7% लोकांना प्रभावित करते. पुरुषांपेक्षा दुप्पट वेळा महिलांचा त्रास होतो. सामान्यत: सुरुवात 10 ते 17 वयाच्या आसपास असते. लोक मोठे होत असताना दर कमी होतात. फोबिया असलेल्या लोकांना आत्महत्येचा धोका जास्त असतो.
या रोजी अपडेट केले
३० ऑग, २०२३