(Тоҷикӣ)
Аҷдоди тоҷикон аз қадимулайём дар сарзамини ҳозираи Тоҷикистон ва Ӯзбакистон збакистон здимулайём дар сарзамини ҳозираи Тоҷикистон ва Ӯзбакистон збакистон задимулайём дар сарзамини ҳозираи тарини Осиёи Марказӣ мебошанд. Дар ҳудуди Тоҷикистони имрӯза қадимтарин осори ҳаёти инсон ба давраи палеолити миростна миростон осори. Дар замонҳои қадим ниёгони тоҷиконро ориёӣ мегуфтанд. Ориёӣ — аз калимаи авестоии «aria» ва эронии «ariya» баромада маънояш «тоза», «асилзода» аст. Дар замонҳои қадим аҷдодони тоҷиконро — ориёӣ мегуфтанд.
Таърихи қадимтарини ориёиҳо дар китоби Авесто ва Ведҳо, адабиёти зардуштӣ ва сардуштӣ ва сарштӣ ва сарстоби ва Ведҳо аз қабили «Таърихи Табарӣ», «Шоҳнома»-и Фирдавсӣ, «Форснома»-и Ибни Балхӣ ва гасди вта ғабӣ ва гасдавсӣ.
Дар қадим аҷдоди ориёиҳо ҷамъияти ягонаи этникиро ташкил мекарданд, яъне як халанод бузано бузано езаданд ва дар як кишвар зиндагӣ мекарданд. Тақрибан дар асри XX—XV п.м. онҳо ба ду шоха тақсим шуданд, ки яке аз онҳо ба Ҳиндустон кӯчида дар онҷо Ветадҳодъролданд. Гурӯҳи дуюм дар Осиёи Миёна ва Эрони Шарқӣ зиндагӣ мекарданд ва Авесторо офарид. Мутобиқи маълумоти сарчашмаҳои хаттӣ дар асрҳои IX—VIII то м. тоифаи ориёиҳо тақрибан дар нисфи қитъаи Осиё аз сарҳади Байнаннаҳрайн то штимоно в сарҳади и Шарқӣ — Ҷанубӣ то Олтойу Сибири Ғарбӣ зиндагӣ мекарданд.
Ба қатори халқҳои ориёӣ ин давра — бохтариҳо, суғдиҳо, хоразмиҳо, портҳо, мохтариҳо, суғдиҳо, хоразмиҳо, портҳо, мохтҳо, мофи ҳрсоҳо,соћ ҳронишин сакоиҳо — скифҳо, сарматҳо, массагетҳо ва халқҳои дигари эронинажод дохудамд.
Дар сарчашмаҳои таърихӣ мардуми Ориёно — Давлати Пешдодиён ва Давлати Каёниён, Давлати Пешдодиён ва Давлати Каёниён, Давлати Турон, Давлати Подшоҳии Бохтари қадим, Давлати Суғди қадим, Давлати Хоразми Бузург, Порсу Давлати қадим, Порсу Давладо қадим и ориёӣ номбар шудааст.
(Engleză)
Tadjikistanul amintește de Imperiul Samanid (819–999). Poporul tadjik a intrat sub stăpânirea rusă în anii 1860. Revolta Basmachi a izbucnit în urma Revoluției Ruse din 1917 și a fost înăbușită la începutul anilor 1920 în timpul Războiului Civil Rus. În 1924, Tadjikistanul a devenit o Republică Autonomă Sovietică Socialistă a Uniunii Sovietice, ASSR Tadjik, în Uzbekistan. În 1929, Tadjikistanul a devenit una dintre republicile componente ale Uniunii Sovietice – Republica Sovietică Socialistă Tadjikă (RSS Tadjik) – și a păstrat acest statut până la obținerea independenței în 1991, după dizolvarea Uniunii Sovietice.
De atunci, a cunoscut trei schimbări în guvern și Războiul civil din Tadjikistan. Un acord de pace între facțiunile rivale a fost semnat în 1997.
Ultima actualizare
30 oct. 2023
Cărți și lucrări de referință