Vanity Fair, William Makepeace Thackeray idazle ingelesak idatzitako maisulana literarioa da, irakurleak Napoleonen Gerren aro nahasian garraiatzen dituena. Atzealde historiko honen aurrean kokatuta, eleberriak pertsonaien, asmoen eta gizarte-makinen tapiz liluragarri bat ehuntzen du.
Bere bihotzean bi emakume kontrajarri daude: Becky Sharp eta Amelia Sedley. Beckyk, bere adimen zorrotzarekin eta determinazio etenik gabe, Erregenzia gizartean bere bidea egiten du, arrasto ezabaezina utziz. Bien bitartean, Ameliak xalotasuna eta ahultasuna gorpuzten ditu, mundu berean nabigatzen du erronka multzo ezberdin batekin.
Thackeray-ren pintzel-trazuek garaiaren erretratu panoramikoa egiten dute, dantza-areto distiratsuak eta higiezin handiak ez ezik, gerra, dirua eta nazio-identitatearen errealitate larriagoak ere jasotzen ditu. Arrakasta sozialaren aldeko borroka Waterlooko gudu famatua bezain gogorra da, eta biktimak —literal nahiz metaforikoak— bezain sakonak dira.
Nobelaren izenburuak John Bunyan-en Pilgrim's Progress-en inspirazioa hartzen du, 1678an argitaratutako Disidenter alegoria batean. Bunyanen lanean, "Vanity Fair"-ek Vanity izeneko herrian egiten den azoka etengabea sinbolizatzen du, gizadiak munduko gauzekiko duen atxikimendu bekataria agerian uzten duen tokia. Thackerayk trebetasunez bereganatzen du irudi hori, XIX. mende hasierako Britainia Handiko gizartearen konbentzioak satirizatzeko erabiliz.
Irakurleek Vanity Fair-eko orrialdeetan sakondu ahala, giza hutsegiteen, desioen eta kontraesanen tapiz aberats batekin egiten dute topo. Thackeray-ren ahots narratiboak, txotxongilo-antzerki gisa markatuta, fidagarritasun-geruza intrigazkoa gehitzen du. Nobelaren formatu seriatuak, Thackeray-ren beraren ilustrazioek lagunduta, irakurlearen murgiltzea areagotzen du.
Hasieran 1847tik 1848ra bitarteko 19 liburukiko serie gisa argitaratua, Vanity Fair liburuki bakarreko lan gisa sortu zen azkenean 1848an. Bere azpitituluak, "Heroirik gabeko eleberria", Thackerayk literatur heroismoaren ohiko nozioetatik nahita aldendu zuela islatzen du. Horren ordez, giza izaeraren konplexutasunak disekzionatzen ditu, akatsak eta bertuteak agerian utziz.
Vanity Fair biktoriako fikzio domestikoaren oinarria da, ondorengo idazle belaunaldietan eraginez. Bere erakargarritasun iraunkorrak egokitzapen ugari eragin ditu euskarri ezberdinetan, audio-erreprodukzioetatik zinemara eta telebistara.
Literaturaren analitikoetan, Thackerayren sorkuntzak taula bizia izaten jarraitzen du: gure hutsaltasunak, nahiak eta bizitzaren dantza korapilatsuak islatzen dituen ispilua.
Lineaz kanpoko irakurketa liburua
Azken eguneratzea
2024(e)ko ots. 18(a)