Ozono Geruza Babesteko Vienako Hitzarmena (1985) eta Ozono Geruza Agortzen duten Substantziei buruzko Montrealgo Protokoloa (1987) garaiko ingurumeneko mehatxu handienari aurre egiteko nazioarteko akordioak dira: zulo bat aurkitzea ozono geruza.
Ozono geruza estratosferako ozono kontzentrazio handiko eskualdea da, Lurraren gainazaletik 20-30 kilometrora dagoena. Eguzkiaren erradiazio ultramoreak (UV) kaltegarritik babesten gaitu, baita lurreko bizitza guztia ere, ezkutu ikusezin gisa.
1980ko hamarkadaren erdialdean, zientzialariek Antartidaren gaineko ozono geruzan argaltzea aurkitu zuten. Halogenoak dituzten gizakiak egindako produktu kimikoak ozono-galera horren eragile nagusia direla zehaztu zen. Produktu kimiko hauek, ozonoa gutxitzen duten substantziak (ODS) izenarekin ezagutzen direnak, klorofluorokarburoak (CFC), hidroklorofluorokarburoak (HCFC), halonak eta metil bromuroa dira. Literalki milaka produktutan erabiltzen ziren, aire girotzaileetan, hozkailuetan eta aerosol latetan, elektronika garbitzeko erabilitako disolbatzaileetan, isolamendu aparak, suteak babesteko sistemak, inhalagailuak eta baita oinetakoen zolak ere, baita izurriak hiltzeko fumiganteak ere.
Ozonoko itunek historiako horrelako akordiorik arrakastatsuenen artean kokatuta, munduko herrialde guztiak biltzen dituzte, beren erabakiak oinarritzeko informazio zientifiko, ingurumeneko eta teknologikoko azken informazioa eskuratzeko aukera ematen duen esparruan. 32 urte baino gehiago daramatza ozonoaren itunetako alderdiek mundu zientifikoarekin, sektore pribatuarekin eta gizarte zibilarekin batera lan egiten, arazoa hobeto ulertzeko eta hura konpontzeko mekanismoak hartzeko eta ezartzeko. Ondorioz, ozono geruza berreskuratzeko bidean dago, baina alderdi guztiek eta eragile guztiek konpromiso jarraitua behar dute misioa betetzen dela ziurtatzeko.
Ozono tratatuen eskuliburuak Montrealgo Protokoloaren Alderdien Bilkurak hala eskatuta sortu ziren, bere bigarren bileran, 1990ean, eta eguneratu egin dira Protokoloaren Alderdien (MOP) urtero eta hiru urtean behin egiten den Konferentziaren ondoren. hitzarmeneko alderdiak (COP) ordutik hona. Ituneko testuek osatzen dute, urteetan zehar moldatu eta aldatu diren moduan, MOPren eta COPren erabaki guztiekin batera, baita dagozkien eranskinak eta prozedura arauak ere. Eskuliburuek hiru hamarkada baino gehiagotan ozono geruza babesteko egindako ekintzen berri ematen dute. Hori baino gehiago, funtsezko baliabidea dira alderdiek beraientzat, baita eginkizun garrantzitsu honetan parte hartzen duten adituentzat, industriak, gobernuen arteko erakundeak eta gizarte zibileko taldeentzat ere.
Azken eguneratzea
2024(e)ko uzt. 2(a)