"Otamdan qolgan dalalar"- ramziy roman.
Muallif o'z romanida sobiq sho'rolar zamonida yashab, butun umri dalada ketmon chopib, serquyosh yurtida yelkasi oftob ko'rmagan, qut-barakot yurtida kosasi oqarmagan munis o'zbek xalqi badonquil timsolii dehqidi
Oʻzbek adabiyotshunoslarining tahlilicha Togʻay Murodning ilk romani "Otamdan qolgan dalalar" oʻzbek milliy adabiyoti tarixida muhim hodisa boʻlgan. אסארני יוזישגא קירישאר עקאן, יוזובצ'י אוזיני, אוזינינג חיות הקידג'י בילים, תסוווורלריני קאיטה תנקידי תפטישדן אוטקאזאדי. Shu paytga qadar amal qilgan ijodiy aqidalariga sodiq qolgan holda qishloq hayoti, oddiy odamlar turmushini oʻzgacha nigoh bilan anglash yoʻlini tutadi.
Mustabid tuzum sharoitida oddiy zahmatkash mehnat ahli ayni oʻsha noyob fazilatlari - toʻgʻrisoʻzligi, mehnatkashligi, halloligi, odob-andishasi tufayli xor boʻlayotganligini adib-chuarlay alibom-chulob. Asarda ijtimoiy ruh - pafos keng koʻlam kasb etadi. רומא מרקזידא דהקונקול תקדרי טוראדי. Asar voqealari hayoti, taqdir-qismati, ruhiy dunyosi, ona-yer, kindik qoni toʻkilgan muqaddas tuproq bilan mustahkam bogʻliq, oʻzbeking ramzi degulik mehnatkash inson — bosh qahramon Dehqonqulʻtillaban dehqonqulʻ.
Dehqonqul obrazi — Oʻzbek adabiyotida badiiy kashfiyot hisoblanadi. דהקונקול סובת דברי אדבייוטידה זבק-שבק בילאן קלמגא אולינגאן מהנת קהראמונלאריגה פארודיה תריקאסידה יאראטילגן. U totalitar tuzum, qizil imperiya siyosati tarbiyalab yetishtirgan "mehnat kishisi", "yangi inson" timsoli, mustabid hokimiyat munofiqona mafkurasining tirik qurboni. Dehqonqul shoʻrolar hukumatining deyarli tengdoshi. Yozuvchi qahramon taqdiri orqali davrni, "sotsialistik jamiyat tarixini ifodalash"ni oʻz oldiga maqsad qilib qoʻymaydi.
Sovet hokimiyati yillarining "muhim pallalari" atayin chetlab oʻtiladi, fuqarolar urushi yillarida aqlini tanigan bola 60-yillarda ham bolaligicha qolaveradi. Bu hol aslo "mantiqsizlik" boʻlib tuyulmaydi. יוזובצ'יני בירנצ'י גלדה דהקונקוולני קוול, אילם קיליב שאקלנטירגאן הייוטי אומילאר קיזיקטיראדי.
Asarda bosh qahramon Dehqonqul oʻzbek xalqining timsoli sifatida tasvirlangan. Asarda uch avlod vakillari Jaloliddin Ketmon, uning oʻgʻli Aqrab va uning farzandi Dehqonqul obrazi orqali oʻzbek xalqi hayotining fojiali qirralarini yoritib berilgan. בולאליקדאן קולליק, זולמגא קו'ניקאן, היותני פקת מחנתדאן איבורת דב בילגן דהקונקול אוכון דלאלארי ופקסטסי מוהים. Uning uchun dalalarining yaxshi saqlanishi, moʻl hosil berishigina saodat.
Dehqonqul shu tashvishlar bilan band boʻlib oilasiga, farzandlariga ham eatibor bermaydi. Markazdan keluvchi mehmonlarga atab bozor qiladi, biroq bolalariga kelganda kambagʻalligiga koʻnadi. Siyosatdan yiroq boʻlgan boʻlsa-da, asar yakunida "Paxta ishi" sababli qamaladi. שונצ'א יל קול בו'ליב ישאגן דהקונקולנינג כואזי שונדה אוכילדי. Hayotidagi barcha fojialarni ana oʻshanda anglaydi.
Togʻay Murod ushbu romani haqida shunday fikr bildirgan: "מן בו עסרים bilan oʻzbek xalqiga haykal qoʻyaman"!
עדכון אחרון בתאריך
15 באוג׳ 2025