Bilmak kerakkim, har bir musulmon bolasi, xohi er kishi, xohi xotun kishi, xohi yosh,
xohi qari, mana shu tubandagi to‘rt narsaning tarixini bilishi albatta lozimdur.
I. Payg‘ambarimiz Muhammad alayhissalom tarixlari.
II. Qur’oni karim tarixi.
III. Dini Islom tarixi.
IV. Ka’batulloh tarixi.
Shuning uchun, men faqir — Alixonto‘ra Shokirxonto‘ra o‘g‘li Sog‘uniydurmankim,
բիզլարդին քեյինգի ավլոդ նասլարիմիզգա վա համ բոշկա թուրքիյ թիլլիկ վաթանդոշ, դին.
qarindoshlarimizga mendan yodgor bo‘lsin deb yuqoridagi to‘rt narsa tarixini har qandoq.
կիշի տուշունգուդեք քիլիբ, ոչիկ թուրքիյ տիլիդա յոզդիմ. «Tarixi Muhammadiy» դեբ
ot qo‘ydim. Buni o‘qiguvchilar faqirni duolarida yod qilib qo‘yishlarini umid qilurman.
BUYUK USTOZ HAQIDA SO‘Z
«Tarixi Muhammadiy» muallifi Alixonto‘ra Sog‘uniyni asrimizning ko‘plab ulamoi fozillari
o‘zlarining buyuk ustozlari deb biladilar. Zero, ul zoti bobarakotning serfayz va ta’sirchan
suhbatlaridan bir lahza bahramand bo‘lgan har bir tolibi sodiq yillar davomida o‘zga.
ustozlardan olgan saboqlari yoki yuzlab mutolaa qilgan kitoblardan olgan
ma’lumotlaridan ham ziyodroq istifoda etar edi, desam mubolag‘a bo‘lmas. Կամինա էսա
bir lahza emas, Tangriga behad shukrlar aytamankim, ul ustozi kullning darsgo‘ylik.
davralarida va fayzli suhbatlarida ko‘p bo‘lganman va ko‘pdan-ko‘p ilmiy ishtibohlarimni.
so‘rab o‘ta qoniqarli javoblar olganman.
Hamon esimda, 1971 yili Marg‘ilon shahriga borganlarida bir ilmiy suhbatda hozirlarning
ko‘pchiligi tolibi ilmlar ekanini nazarda tutib, ahli majlisga Qur’oni karimdan Val-asr.
surasini tafsir qilib bergan edilar. Sura eng qisqa suralardan bo‘lib, atigi uch oyat — ikki
satr bo‘lishiga qaramay ustoz roppa-rosa ikki soat tahlil etib, oyatlarning har bir kalima,
hatto harfi zimnidagi hikmati va nuqtalarini shunchalik hakimona sharxlar edilarki,
diqqat bilan some’ bo‘lib Turgan ulamo va toliblar boshlariga qush qo‘ngandek sukut.
saqlagan holda vujudlari quloq bo‘lib, har bir so‘zlarini uqib olishga va mag‘zini.
չաքիշգա հարակաթ քիլար էդիլար.
Դարհաքիքաթ, ուստոզ իլմու հիքմատնինգ բիր-իկկի սոհասիդա էմաս, բալկի իլմի քիրոաթ, թաֆսիր, հադիս,
fiqh, nahv, balog‘at, mantiq, tib, tarix, siyrat, jug‘rofiya, nazmu nasr va boshqa fanlar.
bo‘yicha ham yetuk mutaxassis edilar.
Endi ushbu siyrati nabaviyya faniga mansub «Tarixi Muhammadiy» asari xususida ham
biroz to‘xtalib o‘tishga to‘g‘ri keladi.
Islom tarixi va janob payg‘ambarimiz Muhammad alayhis-salotu vas-salomning hayotlari
va faoliyatlari to‘g‘risida hozirgacha arab, fors, turk va boshqa sharq va g‘arb tilarida.
juda ko‘plab asarlar yozilgan. Lekin Alixonto‘ra Sog‘uniyning ushbu asari ularning
xulosasi bo‘lishi bilan birga, ma’lumotlarining ishonchli manbalardan olinganligi, har bir.
tarixiy voqea bayonidan keyin muallifning unga nisbatan o‘z fikr-mulohazalarini ibratli
ravishda izhor etganlari va asarga imkoni boricha badiiylik kiritib har qanday kitobxonni.
o‘ziga rom etishi bilan alohida ahamiyat kasb etadi.
Մենինգ ֆիքրիմչա, ասառնի բիր մարթա ո‘քիբ չիքիշնինգ օ‘զի քիֆոյա քիլմայդի, բալկի շու.
մուհիմ մանբագա տեզ-թեզ մուրոջաաթ քիլիբ թուրիշ կերակ. Տաբիիյկի, հար սաֆար յանգի-յանգի
տուշունչալար քաշֆ էթիլիբ, kitobxonda o‘zgacha taassurotlar hosil bo‘ladi. Բու ֆակաթ
kaminaning fikri emas. Asarni mutolaa qilib chiqqan ko‘pdan-ko‘p do‘stlarimiz ham.
ուշբու գափնի թակրորլաբ թուրադիլար. Ayniqsa, imom-xatiblar, ulamoi kiromlar va tolibi
ilmlarning har birlarida ushbu noyob asardan bo‘lishini tavsiya etardim. Զրո, հոզիրգի
kunimizda Islom tarixi bo‘yicha o‘z ona tilimizda batafsil yozilgan bunda o‘zga asar.
յո՛ք. Bundan tashqari bu fanga doir har qanday kitob uning o‘rnini bosa olmaydi. Խուլաս,
«Tarixiy Muhammadiy» kitobini har qancha ta’rif va tavsif qilinsa, kamlik qiladi. Յակշիսի,
asarning o‘zini quunt bilan mutolaa qilib, uning serqirrali ma’lumotlaridan, fayzu futuhli.
mazmunlaridan bahramand bo‘lgan kitobxongina bunday ta’riflarda mubolag‘a yo‘q
ekaniga to‘la ishonch hosil qiladi.
Վերջին թարմացումը՝
17 հոկ, 2025 թ.