ბილმაკ კერაქკიმ, ჰარ ბირ მუსულმონ ბოლასი, ხოჰი ერ ქიში, ხოჰი ხოტუნ ქიში, ხოჰი იოშ,
xohi qari, mana shu tubandagi to‘rt narsaning tarixini bilishi albatta lozimdur.
I. Payg‘ambarimiz Muhammad alayhissalom tarixlari.
II. Qur’oni karim tarixi.
III. დინი ისლომ ტარიქსი.
IV. Ka’batulloh tarixi.
შუნინგი უჩუნი, მენ ფაქირი - ალიქსონტო’რა შოკირქსონტო’რა ო’გლი სოგ’უნიდურმანკიმი,
ბიზლარდინ ქეინგი ავლოდ ნასლარიმიზგა ვა ჰამ ბოშქა თურქი ტილიქ ვატანდოშ, დინ
ყარინდოშლარიმიზგა მენდან იოდგორ ბო‘ლსინ დებ იუკორიდაგი თო‘რტ ნარსა ტარიქსინი ჰარ ყანდოქ
ქიში თუშუნგუდეკ ქილიბი, ოჩიქ თურქი ტილიდა იოზიმ. ბუ კიტობგა «Tarixi Muhammadiy» დებ
ot qo‘ydim. Buni o‘qiguvchilar fakirni duolarida yod qilib qo‘yishlarini umid qilurman.
BUYUK USTOZ HAQIDA SO‘Z
«Tarixi Muhammadiy» muallifi Alixonto‘ra Sog‘uniyni asrimizning ko‘plab ulamoi fozillari
ო‘ზლარინინგი ყიდულობენ უსტოზლარი დები ბილიდილარ. ზერო, ულ zoti bobarakotning serfayz va ta’sirchan
სუჰბატლარიდან ბირ ლაჰზა ბაჰრამანდ ბო’ლგან ჰარ ბირ ტოლიბი სოდიქ იილარ დავომიდა ო’ზგა
უსტოზლარდან ოლგან საბოყლარი იოკი იუზლაბ მუთოლაა ყილგან კიტობლარდან ოლგან
ma’lumotlaridan ham ziyodroq istifoda etar edi, desam mubolag‘a bo‘lmas. კამინა ესა
ბირ ლაჰზა ემასი, ტანგრიგა ბეჰად შუკრლარ აიტამანკიმი, ულ უსტოზი კულნინგ დარსგო‘ილიკი
davralarida va fayzli suhbatlarida ko‘p bo‘lganman va ko‘pdan-ko‘p ilmiy ishtibohlarimni
so‘rab o‘ta qoniqarli javoblar olganman.
Hamon esimda, 1971 yili Marg‘ilon shahriga borganlarida bir ilmiy suhbatda hozirlarning
ko‘pchiligi tolibi ilmlar ekanini nazarda tutib, ahli majlisga Qur’oni karimdan Val-asr
სურასინი ტაფსირ ყილიბ ბერგან ედილარ. სურა ენგ ქისქა სურალარდან ბო‘ლიბ, ატიგი უჩ ოიატი - იკი
satr bo‘lishiga qaramay ustoz roppa-rosa ikki soat tahlil etib, oyatlarning har bir calima,
ჰათტო ჰარფი ზიმნიდაგი ჰიკმათი ვა ნუქტალარინი შუნჩალიქ ჰაკიმონა შარქსლარ ედილარკი,
დიქყატ ბილან სომე’ ბო’ლიბ თურგან ულამო ვა თოლიბლარ ბოშლარიგა ქუშ ქო‘ნგანდეკ სუკუტი
saqlagan holda vujudlari quloq bo‘lib, har bir so‘zlarini uqib olishga va mag‘zini
ჩაქიშღა ჰარაქათ ყილარ ედილარ.
Darhaqiqat, ustoz ilmu hikmatning bir-ikki sohasida emas, balki ilmi qiroat, tafsir, hadis,
fiqh, nahv, balog‘at, mantiq, tib, tarix, siyrat, jug‘rofiya, nazmu nasr va boshqa fanlar
bo‘yicha ham yetuk mutaxassis edilar.
ენდი უშბუ სიირატი ნაბავიია ფანიგა მანსუბ «Tarixi Muhammadiy» asari xususida ham
biroz to‘xtalib o‘tishga to‘g‘ri keladi.
Islom tarixi va janob payg‘ambarimiz Muhammad alayhis-salotu vas-salomning hayotlari
va faoliyatlari to‘g‘risida hozirgacha arab, fors, turk va boshqa sharq va g‘arb tillarida.
იუდა კო‘პლაბ ასარლარ იოზილგან. Lekin Alixonto‘ra Sog‘uniyning უშბუ ასარი ულარნინგ
ხულოსასი ბო’ლიში ბილან ბირგა, მალუმოთლარინინგი იშონჩლი მანბალარდან ოლინგანლიგი, ჰარ ბირ.
tarixiy voqea bayonidan keyin muallifning unga nisbatan o‘z fikr-mulohazalarini ibratli
რავიშდა იჟორ ეთგანლარი ვა ასარგა იმკონი ბორიჩა ბადიიილიქ კირიტიბ ჰარ ქანდაი კიტობქსონნი
o‘ziga rom etishi bilan alohida ahamiyat kasb etadi.
მენინგი ფირიმჩა, ასარნი ბირ მართა ო‘ქიბ ჩიქიშნინგ ო‘ზი ყიფოია ყილმაიდი, ბალკი შუ.
მუჰიმ მანბაგა ტეზ-ტეზ მუროჯაათ ყილიბ თურიშ კერაქ. ტაბიიკი, ჰარ საფარ იანგი-იანგი
თუშუნჩალარ ქაშფ ეთილიბ, კითობქსონდა ო‘ზგაჩა ტაასსუროთლარ ჰოსილ ბო‘ლადი. ბუ ფაკატი
kaminaning fikri emas. Asarni mutolaa qilib chiqqan ko‘pdan-ko‘p do‘stlarimiz ham
უშბუ გაპნი ტაკრორლაბ ტურადილარ. Ayniqsa, imom-xatiblar, ulamoi kiromlar va tolibi
ილმლარნინგ ჰარ ბილარიდა უშბუ ნოიობ ასარდან ბო‘ლიშინი თავსია ეტარდიმ. ნული, ჰოზირგი
kunimizda Islom tarixi bo‘yicha o‘z ona tilimizda batafsil yozilgan bundan o‘zga asar
yo'q. ბუნდან ტაშქარი ბუ ფანგა დოირ ჰარ ქანდაი კიტობ უნინგი ო‘რნინი ბოსა ოლმაიდი. ხულასი,
«Tarixiy Muhammadiy» kitobini har qancha ta’rif va tavsif qilinsa, kamlik qiladi. იახშისი,
asarning o‘zini quunt bilan mutolaa qilib, uning serqirrali ma’lumotlaridan, fayzu futuhli
mazmunlaridan bahramand bo‘lgan kitobxongina bunday ta’riflarda mubolag‘a yo‘q
ეკანიგა ტო‘ლა იშონჩ ჰოსილ ყილადი.