Class 11 Maths Notes in Hindi

рдпрд╛рдордзреНтАНрдпреЗ рдЬрд╛рд╣рд┐рд░рд╛рддреА рдЖрд╣реЗрдд
резреж┬ард╣+
рдбрд╛рдЙрдирд▓реЛрдб
рдЖрд╢рдп рд░реЗрдЯрд┐рдВрдЧ
рдкреНрд░рддреНрдпреЗрдХрдЬрдг
рд╕реНрдХреНрд░реАрдирд╢реЙрдЯ рдЗрдореЗрдЬ
рд╕реНрдХреНрд░реАрдирд╢реЙрдЯ рдЗрдореЗрдЬ
рд╕реНрдХреНрд░реАрдирд╢реЙрдЯ рдЗрдореЗрдЬ
рд╕реНрдХреНрд░реАрдирд╢реЙрдЯ рдЗрдореЗрдЬ
рд╕реНрдХреНрд░реАрдирд╢реЙрдЯ рдЗрдореЗрдЬ
рд╕реНрдХреНрд░реАрдирд╢реЙрдЯ рдЗрдореЗрдЬ
рд╕реНрдХреНрд░реАрдирд╢реЙрдЯ рдЗрдореЗрдЬ

рдпрд╛ рдЕтАНреЕрдкрд╡рд┐рд╖рдпреА

рдирдорд╕реНрдХрд╛рд░ рдорд┐рддреНрд░рд╛рдВрдиреЛ, рдПрдХрджрд╛ рддреБрдореНрд╣реА рдорд╛рдЭреЗ рдЕтАНреЕрдк рдбрд╛рдЙрдирд▓реЛрдб рдХреЗрд▓реЗ рдХреА 11 рд╡реНрдпрд╛ рдЧрдгрд┐рддрд╛рдЪреНрдпрд╛ рдиреЛрдЯреНрд╕рдЪреНрдпрд╛ рджреЛрдиреНрд╣реА рдкреБрд╕реНрддрдХрд╛рдВрдЪреНрдпрд╛ рдиреЛрдЯреНрд╕ рдЖрд╣реЗрдд рдЖрдгрд┐ рддреНрдпрд╛рд╣реА рд╕реЛрдкреНрдпрд╛ рднрд╛рд╖реЗрдд


* рдЕрдХрд░рд╛рд╡реАрдЪреА рдЧрдгрд┐рддреЗ рдкреБрд╕реНрддрдХ рд╕реЛрд▓реНрдпреБрд╢рди рдЪреЗрдкреНрдЯрд░ рдирд╛рд╡

рдЗрдпрддреНрддрд╛ 11 рд╡реА рдордзреАрд▓ рдЧрдгрд┐рддрд╛рд╕рд╛рдареА рд╕рд░реНрд╡ рдПрдирд╕реАрдИрдЖрд░рдЯреА рд╕реЛрд▓реНрдпреВрд╢рдиреНрд╕ рдпреЗрдереЗ рдорд┐рд│рд╡рд╛

рдордЬрдХреВрд░ 1. рд╕рдВрдпреБрдХреН
рдкрд╛рда 2. рд╕рдВрдмрдВрдз рдЖрдгрд┐ рдлрд▓рди
рдкрд╛рда 3. рддреНрд░рд┐рдХреЛрдгрдорд┐рддреАрдп рдлрд▓рди
рдкрд╛рда 4. рдЧрдгрд┐рддреАрдп рдЖрдЧрдорди
рдордЬрдХреВрд░ 5. рд╕рдореНрдореЗрд▓рди рд╕рдВрдЦреНрдпрд╛ рдЖрдгрд┐ рджреНрд╡рд┐рдШрд╛рддреА рд╕рдореАрдХрд░рдг
рдкрд╛рда 6. рд░реЕрдорд┐рдХ рдЕрд╕рдорд┐рдХрд╛
рдкрд╛рда 7. рдХреНрд░рдорд╡рд╛рд░реА рдЖрдгрд┐ рд╕рдВрдЪрдп
рдкрд╛рда 8. рджреНрд╡рд┐рдкрд╛рдж рдкреНрд░рдордпреЗ
рдордЬрдХреВрд░ 9. рдЕрдиреБрдХреНрд░рдо рдЖрдгрд┐ рд╢реНрд░реЗрдгреА
рдордЬрдХреВрд░ 10. рд╕рд╛рдзреНрдпрд╛ рд░реЗрдЦрд╛
рдкрд╛рда 11. рд╢рдВрдХрд╡ рдкрд░рд┐рдЪреНрдЫреЗрджрди
рдкрд╛рда 12. рддреНрд░рд┐рд╡рд┐рдореАрдп рдЬрдореАрдиреАрдЪрд╛ рдкрд░рд┐рдЪрдп
рдордЬрдХреВрд░ 13. рд╕реАрдорд╛ рдЖрдгрд┐ рдЕрд╡рд▓рдЬ
рдкрд╛рда 14. рдЧрдгрд┐рдд рд╡рд┐рд╡реЗрдЪрди
рдордЬрдХреВрд░ 15. рд╕рдВрдЦреНрдпрд╛
рдкрд╛рда 16. рдкреНрд░рд╛рдердорд┐рдХрддрд╛


* рдорд╣рддреНрддреНрд╡рд╛рдЪрд╛ рдордЬрдХреВрд░

рд╣рд┐рдВрджреА рдорд╛рдзреНрдпрдорд╛рдВрдЪреЗ рд╡рд┐рджреНрдпрд╛рд░реНрдереА рдПрдирд╕реАрдИрдЖрд░рдЯреАрдЪреНрдпрд╛ рдЕрдХрд░рд╛рд╡реА рдЧрдгрд┐рддрд╛рдЪреНрдпрд╛ рд╕рдорд╛рдзрд╛рдирд╛рд╡рд┐рд╖рдпреА рдЬрд╛рдгреВрди рдШреЗрдгреНрдпрд╛рд╕рд╛рдареА рдпрд╛ рдЕтАНреЕрдкрд╡рд░реАрд▓ рдиреЛрдЯреНрд╕ рддрдкрд╛рд╕реВ рд╢рдХрддрд╛рдд.

рдЕрдХрд░рд╛рд╡реАрдЪреНрдпрд╛ рдЧрдгрд┐рддрд╛рдВрд╕рд╛рдареА рдПрдирд╕реАрдИрдЖрд░рдЯреА рд╕реЛрд▓реНрдпреБрд╢рдиреНрд╕рдордзреНрдпреЗ рдПрдирд╕реАрдИрдЖрд░рдЯреА рдкреБрд╕реНрддрдХрд╛рдВрдордзреНрдпреЗ рдЕрдХрд░рд╛рд╡реАрдЪреНрдпрд╛ рд╡рд┐рдЬреНрдЮрд╛рди рд╡рд┐рд╖рдпрд╛рддреАрд▓ рд╕рд░реНрд╡ рдкреНрд░рд╢реНрдирд╛рдВрдЪрд╛ рд╕рдорд╛рд╡реЗрд╢ рдЖрд╣реЗ.

рдЧрдгрд┐рддрд╛рдЪреНрдпрд╛ рд╡рд┐рд╖рдпрд╛рдд рдЗрдпрддреНрддрд╛ рдЕрдХрд░рд╛рд╡реАрдЪреНрдпрд╛ рд╡рд┐рджреНрдпрд╛рд░реНрдереНрдпрд╛рдВрдирд╛ рд╕рд░реНрд╡ рдкреНрд░рд╢реНрдирд╛рдВрдЪреА рдпреЛрдЧреНрдп рдЙрддреНрддрд░реЗ рджреНрдпрд╛рдпрдЪреА рдЖрд╣реЗрдд. рдмреЛрд░реНрдбрд╛рдЪреНрдпрд╛ рдкрд░реАрдХреНрд╖реЗрддрд╣реА рд╕рд░реНрд╡ рдорд╣рддреНрддреНрд╡рд╛рдЪреЗ рдореБрджреНрджреЗ рд╡ рдЕрд╕реНрд╕рд▓ рд╕реНрдкрд╖реНрдЯреАрдХрд░рдгрд╛рдВрдирд╛ рдорд╣рддреНрддреНрд╡ рджрд┐рд▓реЗ рдЬрд╛рддреЗ. рдХреЛрдгрддрд╛рд╣реА рд╡рд┐рджреНрдпрд╛рд░реНрдереА рддреНрдпрд╛рдВрдЪреНрдпрд╛рджреНрд╡рд╛рд░реЗ рджреЗрдгреНрдпрд╛рдд рдЖрд▓реЗрд▓реНрдпрд╛ рдЕрдкреНрд░рдорд╛рдгрд┐рдХ рдЙрддреНрддрд░рд╛рдореБрд│реЗ рдЧреБрдг рдЧрдорд╛рд╡реВ рдЗрдЪреНрдЫрд┐рдд рдирд╛рд╣реА. рдпрд╛ рдкреГрд╖реНрдард╛рд╡рд░реАрд▓ рдПрдирд╕реАрдИрдЖрд░рдЯреА рдореЕрдереНрд╕ рдмреБрдХ рдЗрдпрддреНрддрд╛ 11 рдордзреАрд▓ рд╣рд┐рдВрджреА рдкреНрд░рд╢реНрдирд╛рдВрдЪреА рдЙрддреНрддрд░реЗ рдЖрдгрд┐ рд╡рд┐рджреНрдпрд╛рд░реНрдереНрдпрд╛рдВрдирд╛ рдПрдирд╕реАрдИрдЖрд░рдЯреА рд╕рдорд╕реНрдпреЗрдЪреЗ рдЙрддреНрддрд░ рджреЗрдгреНрдпрд╛рд╕рд╛рдареА рдпреЛрдЧреНрдп рдорд╛рд░реНрдЧ рдорд╛рд╣рд┐рддреА рдорд┐рд│реЗрд▓. рдпреЗрдереЗ рдЖрдкрдгрд╛рд╕ рд╣рд┐рдВрджреАрдордзреНрдпреЗ 11 рд╡реА рдЧрдгрд┐рддрд╛рдВрд╕рд╛рдареА рдПрдирд╕реАрдИрдЖрд░рдЯреА рд╕реЛрд▓реНрдпреБрд╢рдиреНрд╕ рдорд┐рд│рддреАрд▓


рддрд╛рдЬреНрдпрд╛ рдЖрд╡реГрддреНрддреА рдкреБрд╕реНрддрдХрд╛рдВрд╕рд╛рдареА рддрдЬреНрдЬреНрдЮ рд╢рд┐рдХреНрд╖рдХрд╛рдВрдХрдбреВрди рдЕрдХрд░рд╛рд╡реАрдЪреНрдпрд╛ рдЧрдгрд┐рддрд╛рдВрд╕рд╛рдареА рдПрдирд╕реАрдИрдЖрд░рдЯреА рд╕реЛрд▓реНрдпреБрд╢рдиреНрд╕рдЪреЗ рд╡рд┐рдирд╛рдореВрд▓реНрдп рдЕреЕрдк рдбрд╛рдЙрдирд▓реЛрдб рдХрд░рд╛ рдЖрдгрд┐ рдирд╡реАрдирддрдо 2021 рдиреБрд╕рд╛рд░ рдПрдирд╕реАрдИрдЖрд░рдЯреА рд╕реАрдмреАрдПрд╕рдИ

рд╡рд┐рд╖рдп рддрдЬреНрдЮрд╛рдВрдиреА рд╕реЛрдбрд╡рд▓реЗрд▓реНрдпрд╛ рдЗрдпрддреНрддрд╛ 11 рдЪреНрдпрд╛ рдЧрдгрд┐рддрд╛рдВрд╕рд╛рдареА рдПрдирд╕реАрдИрдЖрд░рдЯреА рд╕реЛрд▓реНрдпреВрд╢рдиреНрд╕. рдПрдирд╕реАрдИрдЖрд░рдЯреА рд╕реАрдмреАрдПрд╕рдИрдЪреА рдирд╡реАрдирддрдо рдкреБрд╕реНрддрдХ рдЖрд╡реГрддреНрддреА рд╕рдорд╛рдзрд╛рдирд╛. рдПрдирд╕реАрдИрдЖрд░рдЯреА рд╡рд┐рдирд╛рдореВрд▓реНрдп рдбрд╛рдЙрдирд▓реЛрдб рд╕рдХреНрд╖рдо рдЕрдзреНрдпрд╛рдп

рд╕реАрдмреАрдПрд╕рдИ 11 рд╡реА рд╡рд┐рдЬреНрдЮрд╛рди рдореВрд▓реНрдп рдЖрдзрд╛рд░рд┐рдд рдкреНрд░рд╢реНрди (11 рд╡реА рдЧрдгрд┐рдд рдиреЛрдЯреНрд╕) рдореВрд▓реНрдп рдЖрдзрд╛рд░рд┐рдд рдкреНрд░рд╢реНрди рдЦреВрдк рдорд╣рддреНрд╡рд╛рдЪреЗ рдЖрд╣реЗрдд рдЖрдгрд┐ рдиреЗрд╣рдореА рдкрд░реАрдХреНрд╖рд╛ рдЖрдгрд┐ рд╡рд░реНрдЧ рдЪрд╛рдЪрдгреНрдпрд╛рдВрдЪрд╛ рднрд╛рдЧ рдмрдирддрд╛рдд. рд╡рд┐рджреНрдпрд╛рд░реНрдереНрдпрд╛рдВрдирд╛ рдЕрдХрд░рд╛рд╡реАрдЪреНрдпрд╛ рдЧрдгрд┐рддрд╛рдЪреНрдпрд╛ рдиреЛрдЯреНрд╕ рдбрд╛рдКрдирд▓реЛрдб рдХрд░реБрди рдШреНрдпрд╛рд╡реНрдпрд╛рдд рдЖрдгрд┐ рддреНрдпрд╛рдВрдирд╛ рдкрд░реАрдХреНрд╖реЗрдд рдЪрд╛рдВрдЧрд▓реЗ рдЧреБрдг рдорд┐рд│рд╡рд┐рдгреНрдпрд╛рд╕рд╛рдареА рд╡рд┐рдирдВрддреА рдХрд░рд╛. рдореВрд▓реНрдпрдирд┐рд░реНрдзрд╛рд░рд┐рдд рдкреНрд░рд╢реНрди рджрд╣рд╛рд╡реАрдЪреА рдЧрдгрд┐рддреЗ

рдмреЛрд░реНрдб рдкрд░реАрдХреНрд╖реЗрдд рдЪрд╛рдВрдЧрд▓реЗ рдЧреБрдг рдорд┐рд│рд╡рд┐рдгреНрдпрд╛рд╕рд╛рдареА рдПрдирд╕реАрдИрдЖрд░рдЯреА рдкреБрд╕реНрддрдХрд╛рдВрдЪреНрдпрд╛ рддрд╛рдЬреНрдпрд╛ рдЖрд╡реГрддреНрддреАрддреАрд▓ рддрдЬреНрдЬреНрдЮ рд╢рд┐рдХреНрд╖рдХрд╛рдВрдиреА рдЕрднреНрдпрд╛рд╕рдХреНрд░рдо рд╕реАрдмреАрдПрд╕рдИ рд╡рд░реНрдЧ 11 рдЧрдгрд┐рдд рдиреЛрдЯреНрд╕ рдХреЛрд░реНрд╕ рдП рдЖрдгрд┐ рдХреЛрд░реНрд╕ рдмреА рдкреАрдбреАрдПрдл рдЧрдгрд┐рддрд╛рдВрдЪреЗ рд╡рд┐рдирд╛рдореВрд▓реНрдп рдбрд╛рдЙрдирд▓реЛрдб, рдбрд┐рдЭрд╛рдЗрди рдХреЗрд▓реЗ рд╣реЛрддреЗ. рдЗрдпрддреНрддрд╛ 11 рд╕рд╛рдареА рдПрдирд╕реАрдИрдЖрд░рдЯреА рдЧрдгрд┐рддрд╛рдВрдЪреНрдпрд╛ рдиреЛрдЯреНрд╕ рдордзреНрдпреЗ рд╕рд░реНрд╡ рдЕрдзреНрдпрд╛рдп рджреНрд░реБрдд рдкреБрдирд░рд╛рд╡реГрддреНрддреА рдиреЛрдЯреНрд╕ рдЖрдгрд┐ рдХреА рдкреЙрдЗрдВрдЯреНрд╕ рдЖрд╣реЗрдд. рдпреЗрдереЗ рдЖрдкрдг рд╕реАрдмреАрдПрд╕рдИ рдореЕрдереНрд╕ рдХреЛрд░реНрд╕ рдХреНрд▓рд╛рд╕ 11 рдЪреНрдпрд╛ рдЧрдгрд┐рддрд╛рдВрдЪреНрдпрд╛ рдиреЛрдЯреНрд╕ рджрд┐рд▓реНрдпрд╛ рдЖрд╣реЗрдд

рдЕтАНреЕрдк рдбрд╛рдЙрдирд▓реЛрдб рдЕрдзрд┐рдХреГрдд рдЧрдгрд┐рдд рд╡рд░реНрдЧ 11 рдПрдирд╕реАрдИрдЖрд░рдЯреА рдкрд╛рдареНрдпрдкреБрд╕реНрддрдХ рдЦрд╛рд▓реА рд╕реВрдЪреАрдмрджреНрдз рдХрд░рд╛. рдЕрдХрд░рд╛рд╡реАрдЪреНрдпрд╛ рдЕрдзрд┐рдХреГрдд рдЧрдгрд┐рддрд╛рдиреБрд╕рд╛рд░ рд▓реЗрдЯреЗрд╕реНрдЯ рдореЕрдереНрд╕ рдХреНрд▓рд╛рд╕ 11 рдПрдирд╕реАрдИрдЖрд░рдЯреА рд╕реАрдмреАрдПрд╕рдИ рдЕрднреНрдпрд╛рд╕рдХреНрд░рдорд╛рд╡рд░ рдЖрдзрд╛рд░рд┐рдд рдкреБрд╕реНрддрдХ рдПрдирд╕реАрдИрдЖрд░рдЯреА рдЧрдгрд┐рдд рдкреБрд╕реНрддрдХреЗ рд╕рд░реНрд╡ рдЕрдзреНрдпрд╛рдп рдЖрдгрд┐ рд╡рд┐рд╖рдпрд╛рдВрд╡рд░ рдореВрд▓рднреВрдд рдЖрдгрд┐ рдореВрд▓рднреВрдд рд╕реНрдкрд╖реНрдЯреАрдХрд░рдгрд╛рдВрд╕рд╣ рднрд╛рд╖рд╛ рд╕рдордЬрдгреНрдпрд╛рд╕ рд╕реБрд▓рдн рдЖрд╣реЗрдд.

рдЗрдпрддреНрддрд╛ 11 рд╡реАрдЪреА рдЧрдгрд┐рдд рдПрдирд╕реАрдИрдЖрд░рдЯреА рд╕реЛрд▓реНрдпреВрд╢рдиреНрд╕ рдЕреЕрдк рд╕реАрдмреАрдПрд╕рдИ 11 рд╡реАрдЪреНрдпрд╛ рд╡рд┐рджреНрдпрд╛рд░реНрдереНрдпрд╛рдВрдирд╛ рддреНрдпрд╛рдВрдЪреНрдпрд╛ рдкрд░реАрдХреНрд╖реЗрдЪреНрдпрд╛ рддрдпрд╛рд░реАрд╕рд╛рдареА рдорджрдд рдХрд░рдгреНрдпрд╛рд╕рд╛рдареА рдЦрд╛рд╕ рддрдпрд╛рд░ рдХреЗрд▓реЗ рдЧреЗрд▓реЗ рдЖрд╣реЗ. рд╣реЗ рддреНрдпрд╛рдВрдирд╛ рд╡рд░реНрд╖рднрд░ рдЧреГрд╣рдкрд╛рда рд╡реЗрд│реЗрд╡рд░ рдкреВрд░реНрдг рдХрд░рдгреНрдпрд╛рдд рдЖрдгрд┐ рдЙрддреНрддрд░реЗ рджреБрдкреНрдкрдЯ рддрдкрд╛рд╕рдгреНрдпрд╛рд╕ рдорджрдд рдХрд░рддреЗ.

AnyQuires рд╕рд╛рдареА рдЖрдордЪреНрдпрд╛рд╢реА рд╕рдВрдкрд░реНрдХ рд╕рд╛рдзрд╛:
рдЬреАрдореЗрд▓ рдПрд▓рдбреА: Dilawarkmr@gmail.com
рдпрд╛ рд░реЛрдЬреА рдЕрдкрдбреЗрдЯ рдХреЗрд▓реЗ
реирез рдСрдХреНрдЯреЛ, реирежреирек

рдбреЗрдЯрд╛рд╕рдВрдмрдВрдзрд┐рдд рд╕реБрд░рдХреНрд╖рд┐рддрддрд╛

рдбреЗрд╡реНрд╣рд▓рдкрд░ рддреБрдордЪрд╛ рдбреЗрдЯрд╛ рдХрд╕рд╛ рдЧреЛрд│рд╛ рдХрд░рддрд╛рдд рдЖрдгрд┐ рд╢реЗрдЕрд░ рдХрд░рддрд╛рдд рд╣реЗ рд╕рдордЬреВрди рдШреЗрдгреНрдпрд╛рдкрд╛рд╕реВрди рд╕реБрд░рдХреНрд╖рд┐рддрддрд╛ рд╕реБрд░реВ рд╣реЛрддреЗ. рддреБрдордЪрд╛ рд╡рд╛рдкрд░, рдкреНрд░рджреЗрд╢ рдЖрдгрд┐ рд╡рдп рдпрд╛рдВрдЪреНрдпрд╛ рдЖрдзрд╛рд░реЗ рдбреЗрдЯрд╛ рдЧреЛрдкрдиреАрдпрддрд╛ рд╡ рд╕реБрд░рдХреНрд╖реЗрд╢реА рд╕рдВрдмрдВрдзрд┐рдд рдкрджреНрдзрддреА рдмрджрд▓реВ рд╢рдХрддрд╛рдд. рдбреЗрд╡реНрд╣рд▓рдкрд░рдиреЗ рд╣реА рдорд╛рд╣рд┐рддреА рдкреБрд░рд╡рд▓реА рдЖрд╣реЗ рдЖрдгрд┐ рддреА рдХрд╛рд▓рд╛рдВрддрд░рд╛рдиреЗ рдЕрдкрдбреЗрдЯ рдХреЗрд▓реА рдЬрд╛рдК рд╢рдХрддреЗ.
рддреГрддреАрдп рдкрдХреНрд╖рд╛рдВрд╕реЛрдмрдд рдХреЛрдгрддрд╛рд╣реА рдбреЗрдЯрд╛ рд╢реЗрдЕрд░ рдХреЗрд▓реЗрд▓рд╛ рдирд╛рд╣реА
рдбреЗрд╡реНрд╣рд▓рдкрд░ рд╢реЗрдЕрд░ рдХрд░рдгреНрдпрд╛рд╡рд┐рд╖рдпреА рдорд╛рд╣рд┐рддреА рдХрд╢реА рдШреЛрд╖рд┐рдд рдХрд░рддрд╛рдд рдпрд╛рд╡рд┐рд╖рдпреА рдЕрдзрд┐рдХ рдЬрд╛рдгреВрди рдШреНрдпрд╛
рдХреЛрдгрддрд╛рд╣реА рдбреЗрдЯрд╛ рдЧреЛрд│рд╛ рдХреЗрд▓реЗрд▓рд╛ рдирд╛рд╣реА
рдбреЗрд╡реНрд╣рд▓рдкрд░ рдбреЗрдЯрд╛ рдЧреЛрд│рд╛ рдХрд░рдгреНрдпрд╛рд╡рд┐рд╖рдпреА рдорд╛рд╣рд┐рддреА рдХрд╢реА рдШреЛрд╖рд┐рдд рдХрд░рддрд╛рдд рдпрд╛рд╡рд┐рд╖рдпреА рдЕрдзрд┐рдХ рдЬрд╛рдгреВрди рдШреНрдпрд╛
рдЯреНрд░рд╛рдВрдЭрд┐рдЯрдордзреНрдпреЗ рдбреЗрдЯрд╛ рдПрдВрдХреНрд░рд┐рдкреНрдЯ рдХреЗрд▓рд╛ рдЬрд╛рддреЛ
рдбреЗрдЯрд╛ рд╣рдЯрд╡рд▓рд╛ рдЬрд╛рдК рд╢рдХрдд рдирд╛рд╣реА

ре▓рдк рд╕рдкреЛрд░реНрдЯ

рдбреЗрд╡реНрд╣рд▓рдкрд░ рдпрд╛рд╡рд┐рд╖рдпреА
Dilawar Kumar
Dilawarkmr@gmail.com
India
undefined

Mr Dheeraj рдХрдбреАрд▓ рдЕрдзрд┐рдХ