ဆွေးနွေးတဲ့ အကြောင်းအရာတွေထဲမှာ
နိုင်ငံသားပညာရေးကို နားလည်ခြင်း။
နိုင်ငံသားပညာပေးခြင်းသည် ကျောင်းသားများ၏ ကိုယ်ရည်ကိုယ်သွေးနှင့် အမူအကျင့်များဆီသို့ အသိပညာနှင့် သဘောထားများကို ပုံဖော်ပေးသည့် ဘာသာရပ်တစ်ခုဖြစ်သည်။ ကျောင်းသားများသည် ဘာသာရေး၊ လူမှု-ယဉ်ကျေးမှု၊ ဘာသာစကား၊ အသက်အရွယ်နှင့် လူမျိုးရေး အပါအဝင် မတူညီသော ဘဝနောက်ခံများမှ လာကြသည်။ ၎င်းသည် အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံသားများသည် ဉာဏ်ရည်ထက်မြက်မှု၊ ကျွမ်းကျင်မှု၊ တီထွင်ဖန်တီးမှုနှင့် ဆန်းသစ်တီထွင်မှုများ ဖြစ်လာစေရန်နှင့် Pancasila ၏ တန်ဖိုးများနှင့် 1945 ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေကို အခြေခံ၍ အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံကဲ့သို့ ထူးခြားသောစရိုက်လက္ခဏာများ ရရှိစေရန် ရည်ရွယ်ပါသည်။
၁၉၄၅ ခုနှစ် ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေတွင် ပုဒ်မ ၃၁ အပိုဒ် ၃ နှင့် အပိုဒ် ၅ အရ အမျိုးသားပညာရေးနှင့်ပတ်သက်သည့် ပြဋ္ဌာန်းချက်များကို ပြဋ္ဌာန်းထားသည်။ အပိုဒ် ၃ တွင် “နိုင်ငံတော်အစိုးရသည် ယုံကြည်ကိုးကွယ်မှု တိုးပွားစေသည့် အမျိုးသားပညာရေးစနစ်ကို ကျင့်သုံးအကောင်အထည်ဖော်ရန်နှင့် မွန်မြတ်သောကိုယ်ကျင့်တရားများကို ပညာပေးနိုင်ရန်၊ ဥပဒေနဲ့အညီ ထိန်းကျောင်းထားတဲ့ နိုင်ငံတော်ရဲ့ဘဝ။” အပိုဒ် ၅ တွင် "အစိုးရသည် လူသားမျိုးနွယ်၏ တိုးတက်မှုနှင့် ကောင်းကျိုးချမ်းသာအတွက် ဘာသာရေးတန်ဖိုးများနှင့် အမျိုးသားစည်းလုံးညီညွတ်မှုကို မြှင့်တင်ခြင်းဖြင့် သိပ္ပံနှင့်နည်းပညာကို မြှင့်တင်ပေးသည်" ဟု ဖော်ပြထားသည်။
ဥပဒေပုဒ်မ ၃၉ အရ၊ ၁၉၉၉ ခုနှစ် Cholisin ရှိ အမျိုးသားပညာရေးစနစ် (၂၀၀၁:၁) တွင် “နိုင်ငံသားပညာရေးသည် နိုင်ငံသားများနှင့် အစိုးရကြား ဆက်ဆံရေးတွင် အခြေခံ အသိပညာနှင့် ကျွမ်းကျင်မှုများကို ပံ့ပိုးပေးသော ဘာသာရပ်ဖြစ်ပြီး နိုင်ငံနှင့်လူမျိုးအတွက် အားကိုးအားထားနိုင်သော နိုင်ငံသားများ ဖြစ်လာစေရန်၊ ပြည်နယ်"။
မူလတန်းနှင့် အလယ်တန်းပညာရေး စီမံခန့်ခွဲရေး ညွှန်ကြားရေးမှူးချုပ်၏ အဖွဲ့ (၂၀၀၆:၁၁) အရ နိုင်ငံသားပညာရေးသည် ကျောင်းများတွင် သိပ္ပံနည်းကျ လေ့လာမှုနှင့် ပညာရေးဆိုင်ရာ အစီအစဉ်များ နယ်ပယ်တစ်ခုဖြစ်ပြီး အင်ဒိုနီးရှားတွင် အကောင်အထည်ဖော်နေသည့် ဒီမိုကရေစီပညာရေး၏ အဓိကယာဉ်နှင့် အနှစ်သာရအဖြစ် လက်ခံထားသည်။ မှတဆင့်:
1) Civic Intelligence ဆိုသည်မှာ ဝိညာဉ်ရေးရာ၊ ဆင်ခြင်တုံတရား၊ စိတ်ခံစားမှုနှင့် လူမှုရေးဆိုင်ရာ ရှုထောင့်နှစ်ခုလုံးတွင် နိုင်ငံသားများ၏ အသိဉာဏ်နှင့် ဆင်ခြင်တုံတရားစွမ်းအားတို့ ဖြစ်သည်။
(၂) နိုင်ငံသားတာဝန်ဝတ္တရားဆိုသည်မှာ တာဝန်သိနိုင်ငံသားတစ်ဦးအနေဖြင့် ရပိုင်ခွင့်များနှင့် တာဝန်များကို သိရှိနားလည်ခြင်း။
၃) နိုင်ငံသားများ၏ ပူးပေါင်းပါဝင်မှု ဆိုသည်မှာ နိုင်ငံသားများ၏ တစ်ဦးချင်း၊ လူမှုရေးအရနှင့် အနာဂတ်ခေါင်းဆောင်များအဖြစ် ၎င်းတို့၏ တာဝန်များအပေါ် အခြေခံ၍ ပါဝင်နိုင်မှုစွမ်းရည်၊ S. Sumarsono (2002: 6) ၏အမြင်တွင် "နိုင်ငံသားပညာရေးသည် နိုင်ငံသားနှင့် နိုင်ငံတော်ကြား ဆက်ဆံရေးနှင့် နိုင်ငံ့ကာကွယ်ရေးအတွက် ပဏာမပညာရေးနှင့်ပတ်သက်သော အခြေခံအရည်အချင်းများနှင့် ကျောင်းသားများအား နိုင်ငံသားဖြစ်ခွင့် ပေးဆောင်ရန် ကြိုးပမ်းမှုတစ်ခုဖြစ်သည်။ အင်ဒိုနီးရှားသမ္မတနိုင်ငံနှင့် တနိုင်ငံလုံးအတိုင်းအတာဖြင့် မှီခိုအားထားနေရပါသည်။”
CICED (Center For Indonesian Civic Education) တွင် Cholisin (2001:1) က နိုင်ငံသားပညာပေးခြင်းကို ဆိုလိုသည်မှာ- "နိုင်ငံသားပညာပေးခြင်းသည် ကွဲပြားသောလူ့အဖွဲ့အစည်းကို ပေါင်းစည်းသောအင်ဒိုနီးရှားလူ့အဖွဲ့အစည်းအဖြစ် တည်ဆောက်ရာတွင် အထောက်အကူဖြစ်စေသော အသွင်ကူးပြောင်းရေးလုပ်ငန်းစဉ်တစ်ခုဖြစ်ပြီး အသိပညာရှိသောအင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံသားများကို ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်စေပါသည်။ ရပိုင်ခွင့်များနှင့် တာဝန်များကို မြင့်မားစွာသိရှိနားလည်မှုရှိခြင်း၊ တရားဥပဒေကြောင်းအရ သိရှိနားလည်ခြင်း၊ နိုင်ငံရေးဆိုင်ရာ ထိလွယ်ရှလွယ်ရှိခြင်း၊ နိုင်ငံရေးနှင့် အရပ်ဘက်လူ့အဖွဲ့အစည်း (Civic Society) တို့၌ ပါဝင်ဆောင်ရွက်ခြင်း၊
SMA၊ SMK နှင့် MA (အမျိုးသားပညာရေးဝန်ကြီးဌာန၊ 2003:2) အရ နိုင်ငံသားဖြစ်မှုဆိုင်ရာ အရည်အချင်း စံနှုန်းများနှင့်အညီ ကျောင်းသားများအား ပြည်သူ့ရေးရာ အသိပညာနှင့် ပြည်သူ့ရေးရာ ကျွမ်းကျင်မှုများတွင် အရည်အချင်းပြည့်မီရန် ညွှန်ကြားထားသည့် နိုင်ငံသားပညာရေးဆိုင်ရာ ပါရာဒိုင်းအသစ်နှင့်အညီ၊ စရိုက်လက္ခဏာ သို့မဟုတ် ပြည်သူ့တန်ဖိုးများအပြင် အနာဂတ်ဘဝစွမ်းရည်များ အထူးသဖြင့် ကိုယ်ပိုင်၊ လူမှုရေးနှင့် ဉာဏနယ်ပယ်များတွင် ဘဝကျွမ်းကျင်မှုများရှိခြင်း။
အပ်ဒိတ်လုပ်ခဲ့သည့်ရက်
၂၀၂၄၊ အောက် ၃