Тарјимондан
Мазкур киссаларнинг муаллифи масххур иозувцхилардан емас. У хакда адабииот тарики оз ма’лумотга ега. Асари хам нима уцхундир каита-каита насхр етилмаган. Холбуки, мухаббатнинг ог‘ир синовлари хакида хикоиа килувцхи бу кисса хар кандаи иосх иигит-кизнинг калбини ларзага солисхи аник. Бу асарни мен бундан о‘ттиз олти иил мукаддам о‘киган едим. Китобни харбиида бирга кизмат килаиотган кофказлик до‘стларим совг‘а килисхган еди. Асарни тарјима килисх истаги о‘схандаиок туг‘илганди. Коралама нусхасини таииорлаб хам ко‘иган едим. Аммо турли сабаблар билан исх окирига иетмаганди. Камининг мухаббат иосхи ииллар суронида ортда колиб, казонрезги фаслига келганда бу икки асарни иана ко‘лга олисхга нима сабаб бо‘лди? Ко‘п учрашувларда адабииот муклислари севги хакида асарлар камлигидан нолиб, сху мавзуда хам бирон нарса иозисхимни илтимос килисхади. Иосхларнинг нолисхида јон бор. Цхиндан хам цхин севги ва садокат хакидаги асарлар кам. Хозир иозилаиотганларида саиозлик мавјуд. Мен есам бу мавзуда иозисхни истасам-да, ко‘нгилдагидаи асар иаратисхга ко‘зим иетмаиди. Сху боис иосхлигимда о‘зимга каттик та’сир килган асар тарјимасини нихоиасига иетказисхга јазм етдим. Зеро, севги миллат танламаиди. Севги фојиаси шунка шундај.
Икки ог‘из со‘з муаллиф хакида: Владимир Икскул 1860 иилда барон Јаков Икскул оиласида туг‘илган. У дамларда Естонија иерлари рус подсхохлигига карам еди. Владимир харбии билим иуртида о‘кииди. Рус армииасида кизмат килади. 1906 иили Америкага сафар килади. Кемада осетин цхавандозлари билан танисхиб, до‘стласхади. Уларнинг хикоиаларини тинглаиди. Сафардан каитгацх, ианги орттирган до‘стларининг таклифига ко‘ра, Кофказга келади. Сху ииллари унинг иозувцхилик фаолииати босхланади. Кофказ калклари хаиотидан ајоииб асарлар иаратади. Унинг асарлари немис тилида јозилган. Асосии ко‘лиозмалари хам Германииа кутубконаларида сакланади. Схунга карамаи, у о‘сха давр адабии мухитида „Кофказ ко‘схикцхиси“ деган номга сазовор бо‘лган. Асарни биз рус тилидаги камиоб нусхасидан тарјима килдик. О'збек о‘кувцхилари тусхунисхи осон бо‘лсин уцхун еркин услубдан фоидаландик. Кофказликлар хаиотидан хикоиа килувцхи бир канцха китоблар о‘килгани, кофказлик до‘стлар сухбатларидан бахраманд бо‘линганлиги бу исхда ко‘л келди.
Тохир Малик