History of Kyrgyzstan

Histaprenius

Містить рекламуПокупки через додаток

Про цей додаток

(Киргизча)

Киргизстан же Киргиз Республикасы (КР) — Борбордук Азиядагы мамлекет. Түндүктө Казакстан, батышта жана түштүк-батышта Өзбекстан, түштүк-батышта Таджикстан жана чыгышта Кытай менен чектешет. Киргизстан ― басымдуу аймагы тоолуу аймактарды камтыган, деңизге чыга турчу жері жок өлкө.

Киргизстан — унітардык, мамлекеттик башкарууга дин аралашпаган, президенттик мамлекет.

Борбор шаары — Бишкек, калк боюнча республиканйн эң ири шаары. Туруктуу калки 1 мільйон адамдан ашат.

Өлкөдөгү туруктуу калктын сани 2021-жылдин башина карата баалоо боюнча 6,7 мільйонів ашуун адам түзөт. Киргизстан 2020-жылдин башина карата бааланган калки боюнча дүйнө жүзүндө 110 орунду ээлеген. 25-ноябрь 2015-жылы Киргизстандын 6-мільйонний жараны туулган.

Киргизстандын аянты 199 951 км² түзөт. Суу бетінін аянти өлкөнүн аянтинан 4,4 % түзөт.

Соціалдык-економікалык көрсөткүчтөр боюнча өнүгүп жаткан өлкөлөрдүн катарына кирет. Киргизстандын адамдын өнүгүү індекси 2019-жылдын жыйынтыги боюнча 0,697 (орточо) түзүп, 138 изилденген өлкөлөрдүн арасинан 120 орунду ээлеген. Советтер Союзу кулагандан бери (1991-жылы) өлкөдөн эмгек міграція калиптанган. Киргизстандын 700 миң ашуун жараны эмгек мігрант болууда. Эмгек мігранттордин негизги агимы Орусияга (2018-жылы 640 миң ашуун) кетет, ошондой еле Казакстанда, Түркіяда жана АКШда иштегендер да көп. Алордин акча котруулары ИДӨнүн үчтөн биринен ашуун түзөт. Бул көрсөткүч боюнча өлкө дүйнөдө алдыңкы орундарды ээлейт. Акча которуулар өлкөдөгү жакырчылыкты азайтууга маанилүү салым кошот.

Киргизстан 1992-жылдан тарта Бириккен Улуттар Уюмунун мүчөсү. Ошондой эле КМШ, ЕАЭБ, ЖККУ, ШКУ, ИКУ, Түрк кеңеши, ТҮРКСОЙ сыяктуу бир катар эл аралык уюмдардын мүчөсү.

(англійська)

Історія киргизького народу та землі, яка зараз називається Киргизстан, налічує понад 3000 років. Хоча він був географічно ізольований через своє гірське розташування, він відігравав важливу роль як частина історичного торгового шляху Шовкового шляху. Тюркські кочівники, які походять від багатьох тюркських держав, таких як Перший і Другий Тюркські каганати, населяли країну протягом усієї її історії. У 13 ст Киргизстан був завойований монголами; згодом вона відновила незалежність, але зазнала вторгнення калмиків, маньчжурів і узбеків. У 1876 році він увійшов до складу Російської імперії, залишившись у складі СРСР як Киргизька Радянська Соціалістична Республіка після Російської революції. Після демократичних реформ Михайла Горбачова в СРСР у 1990 році кандидата за незалежність Аскара Акаєва було обрано президентом РСР. 31 серпня 1991 року Киргизстан проголосив незалежність від Москви, і згодом було встановлено демократичний уряд.