Ütopya

Thomas More

2023 eka. · Doğan Yayınları

Liburu elektroniko honi buruz

Thomas More Ütopya'da hayali bir adada kurulmuş ideal bir ülke tasviri yapar. Yönetim biçiminden sosyal yaşama kusursuz bir devlet ve toplum modeli çizer. More, dostu Erasmus'a kurgusal modelini şöyle anlatır: "Ütopya'da, her şeyin herkese ait olduğu bu yerde, insanlar, bütün ihtiyaçlarının karşılanacağından eminler. Orada zengin de yoktur fakir de. Kimsenin hiçbir şeyi yoktur, ancak herkes zengindir. Bundan daha büyük bir zenginlik olabilir mi? Günlük ekmeğin peşinde koşmadan, oğlunun sefalet içinde yaşayacağını düşünmeden, kızının çeyizi için endişe duymadan, herkesin; kadınların, çocukların, torunların, torunlarının torunlarının ve daha sonraki kuşakların mutlu bir yaşam süreceğinden emin olarak..." İnsanlığa "yok-ülke" ya da "olmayan ülke" anlamındaki "ütopya" kavramını armağan eden Thomas More'un eseri, yazıldığı günden beri pek çok felsefe ve düşünce akımına, sanat eserine ve siyasi harekete ilham kaynağı olmaya devam ediyor.

Egileari buruz

Thomas More, 1478'de Londra'da doğdu. Canterbury Başpiskoposu Kardinal John Morton'un himayesine girdi. 1496'da, iki yıldır eğitim gördüğü Oxford'dan ayrılıp Lincoln's Inn'de hukuk eğitimi almak üzere Londra'ya gitti. Dört yıl boyunca okulun bitişiğinde bir manastırda keşişlerle yaşadı. Yirmi bir yaşında avukat olarak Londra Barosu'na kaydoldu. 1499'da tanıştığı Hollandalı yazar Erasmus'la aralarında sıkı bir dostluk başladı. Öyle ki Erasmus, 1509'da basılan Deliliğe Övgü adlı eserini Thomas More'a adadı. Kralın mutlak hâkimiyetini eleştirdiği için VII. Henry'nin öfkesini çeken More, uzun bir seyahate çıktı. 1509'da, VIII. Henry tahta çıkınca ülkesine döndü. 1521'de hazine bakanı yardımcısı oldu ve şövalye unvanı aldı. Nisan 1523'te Avam Kamarası'nda sözcü seçildi. 1525'te Lancaster Düklüğü yöneticiliğine atanan More, böylece Kuzey İngiltere'nin büyük bölümünün yargı ve yönetiminde söz sahibi oldu. Protestanlığa getirdiği eleştiriler nedeniyle VIII. Henry ile ters düştü. 1531'de krala bağlılık yemini etmeyi reddetti, bir yıl sonra da görevlerinden ayrıldı. 1533'te tutuklandı. 6 Temmuz 1535'te boynu vuruldu. Ölümünden 400 yıl sonra, 1935'te Papa XI. Pius tarafından "aziz" ilan edildi. More'un 1513-1518 arasında Latince ve İngilizce yazdığı History of King Richard III (Kral III. Richard'ın Tarihi) İngiliz tarih yazıcılığının ilk başyapıtıydı. Ona asıl ününü sağlayan eseri Ütopya'yı ise Mayıs 1515'te bir İngiliz-Felemenk ticaret antlaşmasını gözden geçirme görevi sırasında yazdı ve Aralık 1516'da yayımladı. Kurgusal bir adada geçen ve ideal toplumu tasvir eden Ütopya, yazıldığı günden beri pek çok felsefe ve düşünce akımına, sanat eserine ve siyasi harekete ilham kaynağı oldu.