Μαρτύρων και ηρώων αίμα

Ίων Δραγούμης

Feb 2015 · Νεοελληνική Γραμματεία Book 27 · Pelekanos Books

About this ebook

Στα 1907 πρωτοφάνηκε τo βιβλίο τούτο. Στα 1904 ο Παύλος Μελάς πρόσφερε στη Μακεδονία το αίμα του για το ξανάνθισμα των εθνικών αγώνων. Κάπου εκεί πέρα ένας σταυρός αγιάζει τον τόπο που έπεσε ο ηρωικός πρόμαχος. Κάπου εδώ στην πέτρ' απάνου ένας τεχνίτης αλοφροσκάλισε τη δόξα του Παύλου Μελά. Το βιβλίο του Ίδα, είναι τ' ομορφότερο και το στερεώτερο έργο το στυλωμένο για να μας μνημονεύη και να μας δοξάζη έναν ήρωα σαν εκείνον. Μα δεν είναι μόνο τούτο. Καθώς ο Μελάς με το θάνατο του εκεί κάτου χάραξε για νέα δυνατά πατήματα το δρόμο της πατριω­τικής ενέργειας που σε λιγάκι σα θαματουργά καρποφόρησεν, ανά­λογα ο Ίδας με το βιβλίο του δίνει ένα καινούριο φτέρωμα στην πατριωτική σκέψη. […] Με το «Μαρτύρων και ηρώων αίμα» κάπως ξεφεύγουμε από τα συνηθισμένα. Τραβάμε εμπρός. Πράσινα βάθη. Πλατιοί ορίζοντες. Μια φωνή, ήσυχα, ήσυχα, σχεδόν χωρίς κινήματα και χωρίς νεύρα, μα καθαρά και στρογγυλά, μας μιλά και ξέρει καλά τι λέει. Δεν την ακούμε τη φωνή αυτή ούτε από βήμα κοινοβουλευτικό, ούτε από μπαλκόνι συλλαλητηρίου. Κοντά μας είναι. Σκύβει στ' αφτί μας σχεδόν και μας τα λέει. Μα όχι κρυφά. Φανερά, πεταχτά. Και ο άνθρωπος που μας μιλεί, μας δείχνει με το χέρι του κάποιους τόπους αγνάντια μας και μας τους φέρνει τόσο κοντά, με τον τρόπο που για κείνους μας μιλεί, ώστε πιστεύουμε πως φτάνει ν' απλώ­σουμε τα χέρια μας για να τους πιάσουμε τους τόπους αυτούς. Να το μυστικό και να το χάρισμα του αγνού λόγου. […]Το βιβλίο του Ίδα, έργο τέχνης πάντα, δεν έχει σκοπό του την καλλιτεχνική απόλαυση. Μέσο του είναι η ομορφιά για το κήρυγμα της ενέργειας. «Η Μακεδονία είναι οποίου την πάρη!...» «Σώνουν οι μάρτυρες!» Ήρθεν η ώρα των ηρώων! Για τούτο φαί­νεται πως είναι καμωμένο με λιγώτερα λόγια, με περισσότερα πράγ­ματα. […] – Κωστής Παλαμάς