Makâlât-ı Târihiyye ve Edebiyye

Ali Nusret · Ulaş Bingöl

Oct 2020 · Edebiyat Book 43 · DBY Yayınları

About this ebook

Tanzimat Dönemi’nde Türk edebiyatına giren makale türü Namık Kemal, Şemsettin Sami, Ahmet Mithat Efendi, Nabizade Nazım, Süleyman Nazif gibi isimlerin uğraşları neticesinde önemli gelişme kaydeder. Bilhassa gazetelerin yaygınlaşması ile makale yazarlarının sayısında da artış olmuştur. Avrupa’ya gidip gelen birçok Osmanlı aydını, düşüncelerini halka daha kolay aktarabilme adına makale türüne yönelmiştir. Özellikle Namık Kemal’in tarih, edebiyat, siyaset, aile kurumu ve din hakkında düşüncelerini dile getirdiği makaleleri dikkat çekicidir. Kemal’in İbret ve Hürriyet başta olmak üzere birçok gazetede yazdığı makaleleri 1909’da bir araya getirilerek Makâlât-ı Siyasîyye ve Edebîyye başlığıyla kitap olarak basılır. Namık Kemal’in gerek makalelerinde gerek tarih konulu eserlerinde benimsediği üslup başta Süleyman Nazif olmak üzere birçok kişiyi etkilemiştir. Bu kişilerden biri olan Ali Nusret de Makâlât-ı Târihiyye ve Edebiyye adlı eserine aldığı makalelerinde üstadının yolunda giderek tarih ve edebiyat konusunda daha çok halk yararını gözetmiş, özellikle tarih hakkındaki görüşleri ile üstadının düşüncelerine yaklaşmıştır.         

Bu çalışmada Ali Nusret’in Makâlât-ı Târihiyye ve Edebiyye adlı eserini Latin harflerine aktardık. Metinde bulunan bazı Farsça beyitleri de Türkçeye çevirdik. Ayrıca eserin muhtevası hakkında kısa bir değerlendirme yaparak okuyucunun eser hakkında bilgi sahibi olmasına olanak tanıdık.

About the author

ALİ NUSRET (1872-1913), İsmi, Ara Nesil ve Servet-i Fünûn edebiyat topluluğu ile birlikte anılan Ali Nusret (1872-1913) Plevne’de şehit olan Binbaşı Osman Şahabettin’in oğludur. Ayrıca Servet-i Fünûn edebiyat topluluğunun önemli isimlerinden Cenab Şahabettin’in küçük kardeşidir. İlk ve orta öğrenimini tamamladıktan sonra Mühendishane-i Berrî-i Hümâyûn’da eğitim alır. Buradan mezun olduktan sonra askerlik mesleği yerine daha çok öğretmenlik yapar. Fransızca, kitabet, tarih dersleri verir. Askeri okullarda, Mercan ve Vefa liselerinde, İstanbul Erkek Muallim Mektebi’nde edebiyat öğretmenliği yapar. Ali Nusret de Cenab Şahabettin gibi iyi bir eğitim alır. Özellikle kendisini Fransızca ile edebiyat ve sarf-nahiv alanında yetiştirir. II. Meşrutiyet’ten sonra kaymakam (yarbay) rütbesindeyken emekliye ayrılır. 1913’te veremden dolayı hayatını kaybeder.

Ağabeyi Cenab Şahabettin gibi edebiyat hayatına şiirle başlayan Ali Nusret Gülşen,  Muhit, Saadet, Hamiyyet gibi dergi ve gazetelerde şiirlerini yayımlar. Daha sonra 1891 yılında elli dört şiirin yer aldığı Şihâb adında bir kitap yayımlar. Bu kitabını yayımladıktan sonra şiir ile uğraşmayı bırakıp dergi ve gazetelerde dil, edebiyat, tarih ve fen ile ilgili makaleler kaleme alır; Servet-i Fünûn döneminde ise mensur şiirle ilgilenir. Ayrıca Fransızca birçok eseri Türkçeye çevirir. Bilim, teknik gelişmeler, icatlar, yeni bilimsel uygulamalar üzerine Fransızca dergilerden konferans özetleri çıkarmış, çeviriler yapmış, dergilerdeki okumalarından ortaya çıkan birikimi Türk okuyuculara aktarmıştır. Pedegoji alanında da Avrupa’daki yayınları takip etmiş, özellikle Fransızcadan çevirdiği yazıları ve bu yazılardan edindiği intibalarını Tedrisât-ı İbtidaiyye Mecmuası’nda yayınlamıştır.

 

ESERLERİ:

ŞİİR: Şihap (1888).

DİĞER-ESERLERİ: Makalât-ı Tarihiye ve Edebiye (1910), Küçük Bir Faciayı Vatanperverâne, Menekşe.

ULAŞ BİNGÖL, 2001’de Dicle Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü’nde yükseköğrenime başladı. 2003’te Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Türkçe Eğitimi Bölümü’ne yerleşti. 2007’de bu bölümden mezun oldu. Diyarbakır’ın Sur ilçesinde Mardin Kapı İlköğretim Okulu’nda üç yıl öğretmenlik yaptıktan sonra 2010’da Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi’nde Araştırma Görevlisi olarak çalışmaya başladı. Yeni Türk Edebiyatı Anabilim Dalı’nda 2012’de yüksek lisans, 2016’da doktora eğitimini tamamladı. 2018’de Siirt Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü’nde Doktor Öğretim Üyesi olarak göreve başladı, halen bu görevini sürdürmektedir. Estetik, modernizm, postmodernizm, edebiyat eleştirisi ve Modern Türk şiiri hakkında değişik dergilerde birçok makalesi yayınlanmıştır. Evli ve bir çocuk babasıdır.