Aspidistra

George Orwell

6/2014 · Can Yayınları

Táto e‑kniha

İngiliz romancı George Orwell, Hayvan Çiftliği adlı siyasal masalında, zorbalığa dönüşen Stalin yönetimini yerden yere vurmuş; Bin Dokuz Yüz Seksen Dört adlı ünlü yapıtında da insanlığı belleksiz ve muhalefetsiz bir totaliter toplum tehlikesine karşı uyarmıştı. Ama bu iki büyük yapıtından önce, 1930'lar İngiltere'sinde 'sınıf atlama özlemi'ni benzersiz bir kara mizahla eleştirdiği Aspidistra romanını kaleme almıştı. Aspidistra, sınıf atlama özentisindeki dar gelirlilerin bir statü simgesi olarak gördükleri, evlerinden eksik etmedikleri çiçeksiz bir zambak türüdür. Bir reklâm ajansında metin yazarlığı yapan Gordon Comstock, kapitalizmin yutturmacası olarak gördüğü reklâmcılıktan nefret eder, orta sınıfın boğucu yaşamından kaçarak şairliğe soyunur. Bu uğurda sevgilisinden ayrılmayı bile göze alır; ama romanın sürpriz sonunu yine sevgilisi yaratacaktır.

O autorovi

Asıl adı ile Eric Arthur Blair olan George Orwell, 20. yüzyıl İngiliz edebiyatının önde gelen kalemleri arasındadır. Eserlerinde anlaşılır bir dil kullanmayı seven Orwell, sosyal adaletsizliğe karşı olan farkındalığı, totaliter güçlere karşı olan konumu ve demokratik sosyalizme olan adanmışlığı ile tanınmaktadır. Totaliter sistemin içinde olan birisiyken, yaşadığı tecrübeler ve gözlemlediği olaylar sayesinde sistemin çirkin yüzünü dışa vurmuş yazardır.

Orwell'ın hayatı yazılarına yansımıştır. Eton Koleji'nden mezun olduktan sonra, o sırada bir İngiliz sömürgesi olan Burmada bulunmuş; kısa süreliğine buranın polis teşkilatında görev yapmıştır. Bu memuriyet döneminde şahit olduğu acımasız uygulamalar, emperyalizme karşı geliştirdiği derin öfkeye katkıda bulunmuştur.

En çok distopik “Bin Dokuz Yüz Seksen Dört” (1949) ve alegorik “Hayvan Çiftliği” (1945) romanları ile tanınmaktadır.  1938’de yazdığı “Katalonya’ya Selam” adlı eserinde İspanya İç Savaşı’nda yaşadığı tecrübeleri ve anılarını yazmıştır. Savaş sırasında gördüklerinden çok etkilenmiştir. Aspidistra (1936),1930'lar İngilteresinde sınıf atlama özlemini'ni bir kara mizah ile eleştirmektedir.

Orwell’in eserleri hala popüler ve politik kültürü etkilemektedir. Ayrıca “Büyük Birader”, “Soğuk savaş”, “Çiftdüşün” gibi yarattığı yeni terimler birçok dilde kullanılmaktadır.