О овој е-књизи
Dârülfünûn’da Edebiyat Dersleri, 1914-1915 ders yılında Ali Ekrem Bolayır tarafından Dârülfünûn Edebiyat Fakültesi’nde verilen edebiyat derslerinin notlarından müteşekkildir. Öğrencisi Hâmit Sadi Selen tarafından tutulan bu notlar, Ali Ekrem Bolayır’ın daha sonra kaleme aldığı Nazariyyât-ı Edebiyye Dersleri (1915-1918)’nin nazım ve nesir bölümlerinin özetidir.
Dârülfünûn’da Edebiyat Dersleri; Vezn-i Millî ve Vezn-i Arûzî, Lisân-ı Nesir, Lisânın Tekâmülâtı, Halid Ziya Mekteb-i Edebinin Lisân-ı Nesirde Kabûl Ettiği Yenilikler, Şinâsi Mekteb-i Edebinin Lisân-ı Nesri Hakkında Tenkidât ve Mütâlaât, Halid Ziya Mektebinin Lisân-ı Nesri Hakkında Tenkidât ve Mütâlaât, Kelimeler, Terkipler, Mürekkep Fiiller ve Cümleler başlıklarından oluşmaktadır.
О аутору
ALİ EKREM BOLAYIR (1867-1937), Tanzimat Sonrası Türk Edebiyatı’nın önemli yazarlarından Nâmık Kemal’in oğlu olan Ali Ekrem, 2 Ağustos 1867’de İstanbul’da doğmuştur. Nâmık Kemal, Recaizâde Mahmut Ekrem’e olan muhabbet ve hürmeti sebebiyle oğluna Ali Ekrem adını vermiştir. Ali Ekrem ilk eğitimine dört yaşında Hubyar mahalle mektebinde başlar. Hubyar mahalle mektebinde bir yıl eğitim gördükten sonra Sofular mahalle mektebine devam eder. Sekiz yaşında Fatih Askerî Rüşdiyesi’ne kaydolan Ali Ekrem, babası Nâmık Kemal’in 1877-1884 arasında Midilli’ye sürülmesiyle eğitimine özel hocalardan aldığı derslerle devam eder. Nâmık Kemal, Midilli’den sonra 1884-1887 arasında Rodos mutasarrıflığı görevinde bulunmuştur. Bu süre zarfında Ali Ekrem, Şeyh Abdullah Efendi’den Arapça ve Naib Sıtkı Bey’den usûl-ı fıkıh ve ilm-i kelam dersleri alır. Ali Ekrem, “asıl tahsilinin” on altı yaşında Rodos’a gittiğinde gerçekleştiğini ifade eder. Nâmık Kemal’in Sakız mutasarrıflığı sırasında ise Sait Efendi’den hadis bilgisi ile Arap ve Acem edebiyatı üzerine eğitim alır. 1888’de Nâmık Kemal oğlunun devlet kapısında bir yere yerleşebilmesi için Ali Ekrem ve annesini İstanbul’a gönderir. Dedesi Mustafa Âsım, Ali Ekrem’in Şûrâ-yı Devlet veya Hariciye Nezareti’nde görev yapmasını istemektedir. Fakat Ali Ekrem, Sultan II. Abdülhamid tarafından Mâbeyn Kâtipliğine atanır. 18 yıl bu görevde kaldıktan sonra 1906-1908 arasında Kudüs Mutasarrıflığı yapar. II. Meşrutiyet’in ilanıyla İstanbul’a dönen Ali Ekrem, 1908’de Cezâyir Bahr-i Sefid valiliğine atanır. Bir yıl sonra 9 Eylül 1909’da kadrosuzluk nedeniyle bu görevinden alınır. İstanbul’a tekrar dönmek zorunda kalan Ali Ekrem, 1910’da Dârülfünûn’a müderris olarak atanır. 1911’de üç ay gibi kısa süreliğine seyahat amaçlı Fransa ve İsviçre’ye gider. 1912’de Cezâyir-i Bahr-i Sefid valiliğine tekrar atanan Ali Ekrem, Balkan Savaşı’nda valilik merkezi Midilli’nin 20 Aralık 1912’de Yunanlılar tarafından işgal edilmesi üzerine esir düşer. Sonrasında İstanbul’a geri dönen Ali Ekrem, Dârülfünûn’da Nazariyyât-ı Edebiyye dersleri hocalığına atanır. Ali Kemal’in Maarif Nâzırlığına kadar bu görevini yürüten Ali Ekrem, 1919’da dersinin kaldırılmasıyla açıkta kalır. Bir süre Mekteb-i Sultanî’de edebiyat öğretmenliği yaptıktan sonra, Yahya Kemal’in milletvekili seçilmesiyle 1923’te Dârülfünûn’da şerh-i mütûn müderrisliğine getirilir. Dârülfünûn’un 1933’te üniversiteye dönüştürülmesine kadar bu görevde kalan Ali Ekrem, sonrasında maddî sıkıntılar sebebiyle Maltepe Askerî Lisesi’nde edebiyat hocalığı yapar. 27 Ağustos 1937’de vefat eden Ali Ekrem Bolayır, Zincirlikuyu Asrî Mezarlığı’na defnedilir.
Ali Ekrem, siyaset ve bürokrasi ortamında yaşadığı tüm sıkıntılara rağmen edebiyatla bağını koparmamıştır. Erken yaşta edebiyatla ilgilenmeye başlayan Ali Ekrem, ilk şiir denemelerini Mirsad (1307) ve Resimli Gazete (1307)’de yayımlamıştır. Daha sonra Maârif (1307-1312), Maʻl
Dil ve Edebiyat
Târih-i Edebiyyât-ı Osmaniye (İstanbul 1928)
Dârülfünûn Edebiyat Dersleri (1330-1331)
Lisân-ı Osmanî (1332)
Nazariyyât-ı Edebiyye Dersleri (1331-1334)
Şerh-i Mütûna Medhal (1928)
Lisânımız (1930)
Biyografi
Külliyyât-ı Kemal Tabʻ Olunuyor (1326)
Recâizâde Mahmud Ekrem Bey (1339)
Nâmık Kemal (1930)
Şiir
Kasîde-i Askeriyye (1324)
Kırmızı Fesler (1324)
Rûh-ı Kemal (1324)
Zılâl-ı İlhâm (1327)
Lisân-ı Osmanî (1332)
Ordunun Defteri (1336)
Ana Vatan (1337)
Şiir Demeti (1340)
Vicdan Alevleri (1341)
Tâir-i İlâhî (2013)
Tiyatro
Bâria (1324)
Sükût (1919)
Mama Dadım Darılır (1919)
[1] Mirsad Mecmuası’ndaki ilk şiiri “Kumru” İlham müstearıyla çıkmıştır (Özgül, 1991: 311).
[2]Arkadaşlarımdan Reşid Bey'in de muâvenetini musırrâne (yardımını ısrarla) taleb ediyordu. Bir değil, iki Mâbeyn Kâtibi olacaktık. Mesele çok şâyân-ı endîşe! Bir meclis-i meşveret akdine lüzûm gördüm. Ubeydullah'ı, İzmirî Ali Şefik’i çağırdım. İkisi de beni teşvîk ettiler. Yalnız Safâ'nın pek ziyâde işâa olduğu (duyurduğu) (İlham) nâm-ı müsteârını (takma adını) bırakmak lâzım geleceğini söylediler. "Ne diyelim" dedim. Şefik: “Şemseddin, Bahâeddin gibi birşey ...” deyince isyân ettim. “O hâlde sen nâdirü'l-vücûd bir zâtsın, gel, adın Nâdir olsun! Nazar-ı dikkati celbetmez, başına da Ali isminin A(yın)ını ilâve edersin, olur gider'” dedi. Ubeydullah bunu tasdîk edince, biz A. Nadir olduk. (Özgül, 1991: 427).
SEÇKİN ÖZKAN, 1985 yılında Kütahya’da doğdu. 2008 yılında Kütahya Dumlupınar Üniversitesi’nde lisans, 2011 yılında da Kütahya Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü’nde yüksek lisans eğitimini tamamladı. 2019 yılında Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yeni Türk Edebiyatı Anabilim Dalı’ndan “Edebiyat-Siyasi Erk İlişkisi (1939-1950)” teziyle mezun oldu. Uluslararası akademik dergilerde makaleleri, ulusal kültür sanat dergilerinde denemeleri yayımlanmaktadır. Cumhuriyet dönemi süreli yayınları, edebiyat tarihçiliği, modern Türk romanı, hikâyesi ve tiyatrosu çalışma alanları arasındadır. Kütahya Dumlupınar Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü Yeni Türk Edebiyatı Anabilim Dalı’nda Dr. Öğr. Üyesi olarak görev yapmaktadır.
