Giới thiệu về sách điện tử này
Kürt Tarihi Dergisi 32 SAYI
ISSN: 2147-2491
E-ISSN: 2718-0212
YAYIN TÜRÜ: Yerel Süreli Yayın
TEL: +90212 245 81 43 - GSM: +90 541 391 81 49
WEB: www.kurttarihidergisi.com
E-MAİL: kurttarihi2017@gmail.com
***
EDİTÖR YAZISI
Kürt ve Kürdistan yakın tarihinin en netameli konularından
biri de aşiretler olsa gerek. Kürdistan’da aşirete bağlılığın
hacmi, etkisi, bu hacim ve etkinin zaman içerisinde
nasıl dönüştüğü pek iyi bilinen mevzulardan değil. Keza,
Osmanlı ve Türkiye modernleşmesi nerede, ne zaman Kürt
aşiretlerini zayıflattı, nerede ne zaman daha kuvvetli kıldı,
bu da çok bilinmiyor. Ama daha mühimi, “aşiretler ulusal
kimliğin Kürtler arasında serpilmesini geciktirdi mi, yoksa
Osmanlı Türkiye modernleşmesiyle gelen asimilasyona
karşı Kürtlüğün muhafaza edildiği toplumsallıklar mı
oldu” muamması var. Bu zor sorularla beraber bir bütün
olarak Kürdistan’da aşiretler mevzuu tarihçilerin alakasını
bekliyor.
Kürt Tarihi dergisinin 32. sayısı, bu zor soruları hakkıyla
ele almaktan uzak olmakla beraber Kürt aşiretleri hakkında
karınca kararınca hazırlanmış bir aşiretler dosyasına
yer veriyor. Editörlüğünü Ercan Çağlayan’ın yaptığı aşiretler
dosyasında yer alan yazıların kimi kavramsal kimi
de olgusal öneme sahip. Ahmet Nuri Gültekin’in “Aşiret”
ne anlatır?” yazısı genel olarak aşiretin ve Kürt aşiretlerinin
nasıl anlaşılması gerektiğini, aşireti diğer toplumsal
kategorilerle ilişkilendirilerek izah ediyor. Mevzuya dair
kavramsal bir berraklık getirmek peşindeki yazı dosya için
iyi bir giriş niteliğinde. Benzer bir berraklaştırmayı Kürt
aşiretleri üzerinden yapan Yaşar Kaplan’ın “Kürtlerde kan
bağı, aşiret, şehir ve ulus” yazısı mevzuya dair sistematik
bir kavramsal harita çıkarıyor. Aşiretten ulusallığa problematiğine
de değinen yazı bir rehber gibi de düşünülebilir.
“Heyderan aşireti örneğinde aşiret-devlet arasındaki simbiyotik
ilişki” hem aşiretler arası hem de aşiret ve devlet
arasındaki ilişkiye dair kuvvetli bir tarihçilik yazısı. Erdal
Çiftçi, İran-Osmanlı sınır havzasında yaşayan Heyderanlılar
ve Celaliler arasındaki gerginliğe Osmanlı ve İran
devletlerinin müdahalesinin kapsamlı bir fotoğrafını
çıkarıyor. Ahmet Özer’in “Bırukan aşiretine sosyolojik bir
bakış” yazısı ise Van ve civarında epey bir görünürlüğe
sahip Karacadağ/Kafkasya kökenli Bırukanlara dair etraflı
bir sosyolojik inceleme niteliğinde. Ercan Çağlayan’ın
geçtiğimiz yıllarda kitaplaştırılan Necmettin Sahir Sılan
arşivindeki Zaza aşiretleriyle ilgili dosyaları konu edinen
yazısı, devletin aşirete bakışına dair nitelikli bir inceleme.
Dosyada bir de Osmanlı bürokrasisinin aşirete ve Kürtlere
bakışına dair bir çalışma var. Şeyhmus Bingül, Mardin ve
Muş mutasarrıflığı yapmış Ahmed Macid’in 1909’da Mülkiye
dergisinde Kürdistan Ahvali ve Mesele-i Islahat adıyla
yayımlanan ıslahat önerisini inceliyor.
32. sayıda iki de dosya dışı yazı var. Murat Issı’nın Kürtçe
çalışması Kürt gazeteciliğinin 1869-1925 arasında Diyarbakır’daki
serencamını inceliyor. Sıkı bir tarihçilik örneği
olanı yazının ikinci bölümü sonraki sayıda yayımlanacak.
Son olarak, Nurullah Alkaç Kürt aşiretleri, mirlik ve devletlerine
dair 20. yüzyıldan önce yayımlanmış klasik kitapları
tanıtıyor.
33. sayıda buluşmak üzere...
MESUT YEĞEN
