Mekkî b. Ebi Tâlib ve Ebû’l-Ferec İbnu’l-Cevzî’nin Nesih Problemine Bakışının Mukayesesi

Rıdvan Sanur

nov 2023 · DBY Yayınları

Teave selle e-raamatu kohta

Tefsir ilminin ana konularından bir tanesi de nesih meselesidir. Nesih konusu önemine binaen bazen kendi başına bir ilim dalı olarak değerlendirilmiş bazen de müfessir ve fakihin bilmesi gereken özel bir konu olarak görülmüştür. Nesih sadece bir usul konusu değildir. Bilakis sonuçları itibariyle furu’un da konusu olmayı gerektirir. Âyetler arasında meydana gelebilecek olan nesih tartışması sadece usulü ilgilendirmeyip sonuçları furu’ fıkhı da alakadar eden kıblenin tahvili, içkinin yasaklanması, kadınların iddet durumu, vasiyetin hükmü, her hangi bir sağlık problemi olmayan kişilerin de oruç tutma yerine fidye verip-vermemesi vb. gibi tahlil etmek gerekir. Nesih usul açısından tefsir ve fıkıh anabilim dallarının ortak konusu olmakla birlikte ortaya çıkardığı sonuçlar itibariyle fıkhı daha çok bağladığı unutulmamalıdır.

Araştırmamız üç ana bölümden oluşmaktadır. İlk bölümde Mekkî ve İbnu’l-Cevzî’nin hayatını Tabakât türü kaynaklardan istifade ederek izah edeceğiz. Ayrıca nesih olgusundan da bahsedeceğiz. İkinci ve üçüncü bölümlerde Mekkî’nin el-İzâh li Nâsihi’l-Kur’ân ve Mensûhihi adlı eseri ve İbnu’l-Cevzî’nin Nâsihi’l-Kur’ân ve Mensûhihi adlı eserinden istifade ederek neshe dair düşüncelerini incelemeye çalışacağız. Neshin varlığına dair savundukları görüşleri âyetleri sıralayarak değil de, konu bazında tespit etmeyi hedefliyoruz. Ayrıca Mekkî’nin Hidâye ve İbnu’l-Cevzî’nin Zâdu’l-Mesir adlı eserlerini de nesih ile alakalı kaleme aldıkları eserleriyle mukayese etmeye gayret edeceğiz.

Teave autori kohta

DR. RIDVAN SANUR, Aslen Mardin Dargeçitli olan yazar, 1990 yılında İzmir’in Bornova İlçesinde doğdu. Ortaokul ve Lise öğrenimini İzmir’de tamamladı. 2014 yılında 9 Eylül İlahiyat Fakültesinden (İlitam) mezun oldu. 2006-2012 yılları arasında Doğu usulü medrese eğitimi aldı. 2018 yılında Katip Çelebi Üniversitesinde Tefsir alanında Mekkî B. Ebi Talib ve Ebû’l-Ferec İbnu’l-Cevzi’ye Göre Nesih Problemi başlıklı Yüksek Lisans teziyle mezun oldu. Aynı üniversitede 2022 yılında Kur’ân’da Güzellik ve Çirkinlik başlıklı teziyle doktora unvanı almaya hak kazandı.

Memuriyete 2012 yılında Diyanet İşleri Başkanlığı bünyesinde imam-hatip olarak göreve başladı. 2012-2014 yıllarında Şanlıurfa’nın Birecik ve Halfeti ilçelerinde imam-hatip olarak görev yaptı. 2014-2017 yılları arasında İzmir Dini Yüksek İhtisas Merkezinde (HASEKİ) eğitimini başarıyla tamamladı. 2017-2018 yıllarında İzmir’in Dikili ilçesinde vaizlik yaptı. 2018 yılından itibaren Menemen’de vaizlik görevine hala devam etmektedir. Yazar evli ve iki çocuğu var.

Yazarın Çalışmaları

1. Mekkî b. Ebî Talib ve Ebû’l-Ferec İbnu’l-Cevzî’ye Göre Nesih Problemi, Kayseri Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Yıl 2022, Cilt: 4 Sayı: 1, 32-47.

2. Kur’ân’ın Güzellik Mefhumuna Bakışı, Balıkesir Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi.

3. Rivâyet ve Dirâyet Tefsirleri ile İşârî Tefsirler Işığında Kur’ân’ın Güzellik ve Çirkinliğe Bakışı, DBY Yayınları, 2022.

4. Mekkî B. Ebi Tâlib ve Ebû’l-Ferec İbnu’l-Cevzî’nin Nesih Problemine Bakışlarının Mukayesesi, DBY Yayınları, 2023.