Komitenin Ruhu Talat Paşa (Yeditepe Yayınevi)

Mustafa Çolak

Aug 2020 · Yeditepe Yayınevi

About this ebook

Talat Paşa Türkiye Cumhuriyeti'nin labaratuvarı olarak bilinen II. Meşrutiyet döneminde yaşamış "kurt" bir siyasetçi ve etkili bir devlet adamıydı. O İttihat ve Terakki Cemiyeti'nin "teşkilatçı" liderlerinden biriydi. Dönemin İstanbul'daki Alman Büyükelçisi Kühlmann'ın, Talat Paşa'nın "zayıf tarafı" olarak, onun "çok fazla vatanperver olmasını" göstermesi tartışılabilir. Zira Kühlmann'a göre fazla vatanperver olmanın "dünyayı belli bir yere kadar anlamak" ve "olayları tarafsız bir şekilde analiz edememek" gibi olumsuz bir getirisi vardı. Buna, dar ufuklu ve dünyayı tam olarak anlayamamak da denilebilir. Kühmann'ın bu tesbiti belki "fanatikler" için doğru olabilir ve beraberinde yabancı düşmanlığını da getirebilir. Halbuki vatanperver olmak, Kühlmann'ın iddia ettiği gibi her zaman "yabancılara şüphe ile bakmak" ve onları analitik değerlendirememek ile doğrudan ilişkili değildir. Kanaatimizce Talat Paşa'nın vatanperverliğini, onun dünyayı anlayamayacak kadar fanatikliği ile değil, sömürgeci ülkelerin pençesinde kıvranan Osmanlı Devleti'nin içinde bulunduğu siyasi ve sosyal yapısıyla açıklamak mümkündür. Zira "hasta adam" ölmek üzereydi ve hastasını çok seven "Dr. Talat" onu iyileştirme sevdasındaydı. Bu çalışmada Talat Paşa'nın biyografisi dışında İttihat ve Terakki Cemiyetindeki rolü, Ermeni Meselesi, Siyonizm ve Masonluk ile bağlatısı gibi güncel meselelerde ele alınmıştır. Berlin'de görülen "Talat Paşa Davası" da ele alınan tartışmalı konularda bu esere de yer almaktadır. Bu kitabı önemli ve özgün kılan nokta ise, Alman ve Türk arşiv belgelerinin karşılaştırmalı olarak bir arada değerlendirilmiş olmasındadır. Dolayısıyla kullanılan kaynaklar açısından bakıldığında, Talat Paşa'nın hayatı ve siyasi faaliyetleri ile ilgili literatürde eksik olan bir tarafı tamamlayacağı kanaatindeyiz.

About the author

1970 Merzifon-Amasya doğumludur. 1989 yılında Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Tarih Öğretmenliği Bölümü’nden mezun oldu. Aynı üniversitede 1989 yılında Yüksek Lisans, 1999 yılında da doktorasını tamamladı. 1990’da Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Anabilim Dalı’na Araştırma Görevlisi olarak atandı. Doktora çalışmaları esnasında 1992–1999 yılları arasında DAAD (Alman Akademik Mübadele Birliği) bursu ile Alman arşiv ve kütüphanelerinde çalışmalarda bulundu. Doktora çalışması, “Alman İmparatorluğu’nun Doğu Siyaseti Çerçevesinde Kafkasya Politikası (1914–1918)” başlığı altında Türk Tarih Kurumu tarafından 2006 yılında kitap olarak basıldı. 2002 Temmuz-Eylül ayları arasında Berlin Humboldt Üniversitesi’nde, 2005 Temmuz-Eylül ayları arasında ise Berlin Frei Üniversitesi’nde DAAD’nin doktora sonrası bursu ile bilimsel çalışmalarda bulundu. 2000 yılında Mustafa Kemal Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü Cumhuriyet Tarihi Anabilim Dalı’na yardımcı doçent, 2009 yılında doçent olarak atandı. 2012 yılında Mustafa Kemal Üniversitesi’nden Gaziosmanpaşa Üniversitesi’ne geçti. 2014 yılında burada profesör unvanını aldı. Halen aynı üniversitede görev yapmakta olup, Fen-Edebiyat Fakültesi’nde Tarih Bölüm Başkanlığı’nı yürütmektedir.