Nebevi Rüyaların Ravisi Hz. Muhammed Kitabına Eleştiriler

Abdülkerim Süruş

2018 оны 12-р сар · İlim Yurdu Yayıncılık ve Eğitim Hizmetleri Ltd. Şti.

Энэ электрон номын тухай

Sürûş’un vahiy ile ilgili son görüşlerini içeren altı makalenin okuyucuya sunulmasından sonra bu serinin devamı niteliğindeki ikinci kitapta, nebevi rüyalar nazariyesi çerçevesinde yazılan eleştiri makalelerinin tercümesine yer verilmektedir. Bu eleştirilerin tercihinde, fikirleri esas alıp diğerlerine kıyasla daha sağlam gerekçelere sahip olan ve tekrardan kaçınmak adına farklı yaklaşımlar sergileyen eleştirmenlerin yazılarına öncelik tanınmıştır. Acaba Sürûş’un bu problemlere çözüm olarak sunduğu “nebevî rüyalar” nazariyesi felsefi bir niteliğe sahip midir? Yahut Kelam veya irfanî niteliğiyle bu yaklaşımın İslam geleneğinde alternatif bir eğilim oluşturacağını söylemek mümkün müdür? Yoksa bu nazariye gerek Kur’an’da gerekse gelenekte sağlam temelleri olmayan bir öneriden mi ibarettir? Eleştirilerde bu ve benzeri sorularla Sürûş’un önerisi masaya yatırılmaktadır. Ancak nihayetinde bu yaklaşım temelsiz kabul edilse dahi, onun Kur’an’ın anlaşılmasında problem olarak dikkat çektiği hususların tek başına ayrı bir değeri vardır ve buna göre alternatif cevaplar üretmek gerekmektedir. Yine doğru veya yanlışlığı bir yana, Sürûş’un “Nebevi Rüyaların Ravisi Hz. Muhammed” başlıklı makaleleriyle ülkesinde bir tartışma ortamı yaratıp vahiy üzerine yeniden düşünmeye ve yazmaya teşvik etmesinin değeri takdire şayandır.

Зохиогчийн тухай

1945 yılında Tahran’da doğan Abdülkerim Sürûş, bugün Ali Şeriati’den sonra İslam dünyasında adından en çok söz ettiren İranlı Müslüman düşünürdür. Yoğun dinî eğitimiyle tanınan Alevî lisesini (Debiristân-i Alevî) bitirdikten ve Eczacılık Fakültesi’nden mezun olduktan sonra analitik kimya eğitimi almak üzere İngiltere’ye gitmiş ve Londra’da bu alandaki yüksek lisans eğitimini tamamlamıştır. Mezuniyetinden sonra, gönlündeki bölüm olan tarih ve bilim felsefesi çalışmalarına yönelmiş ve başta Karl Popper’ın bilim felsefesi, mantık, epistemoloji ve analitik felsefe konularına ilgi göstermiştir. Sürûş, bu alanlardaki ilk çalışması olan ve İngiltere’de tamamladığı Dâneşve Arzeş (Bilim ve Değer) adlı kitabını ülkesinde yayınlamıştır. Süruş, 1979 Devrimin ardından İran’a döndükten sonra Humeyni tarafından kültür ve eğitim alanlarında reform danışmanlığı yapmak ve üniversitelerin müfredatlarını elden geçirmek üzere Kültürel Devrim Enstitüsü’ne atanmıştır. Fakat yeni yönetimle anlaşamayınca 1983 yılında Humeyni’ye istifasını sunmak zorunda kalmıştır. Bu tarihten sonra görüş ve eleştirilerini Kiyân dergisinin özellikle 1995-98 yılları arasındaki sayılarında yayımlamıştır. Bu süre zarfında İran mollalarının politik rollerini eleştirmiş ve sekülarizm, dinî çoğulculuk, hermenötik, hoşgörü, ulemâ sınıfı ve demokrasi konularında pek çok yazı kaleme almıştır. 1998 yılında birçok dergi ile birlikte Kiyân’ın da yasaklanması üzerine baş gösteren maddî sıkıntılar ve güvenlik endişesi sebebiyle ülkesinde daha fazla kalamamıştır. 2000 yılından beri, yayın hayatının yanı sıra, Harvard ve Yale gibi çeşitli üniversitelerde ders ve konferanslarına devam etmektedir. Kabz u Bast-i Teorik-i Şeriat (Şeri‘atin Daralması ve Genişlemesi,1990), Best-i Tecrübe-i Nebevî (Nebevi Tecrübenin Genişlemesi, 2000), Hikmet ve Mâ‘îşet (1994), Râzdânî ve Rûs?enfikrî ve Dîndârî (Aydınlık ve Dindarlık, 1991), Ahlâk-ı Hudâyân (Tanrıların Ahlakı, 2001), Ferbehter ez I?deoloji (İdeolojinin Ötesinde, 1993), Mudârâ ve Mudîriyyet (Hoşgörü ve Yönetim, 1996), Sırâthâ-yi Mustakîm (1999), Nihâd-i Nâârâm-i Cihân (Evrenin Yatışmayan Yapısı, 1999), belli başlı eserleridir. Kitaplarının çoğu makalelerinin bir araya getirilmesinden oluşmaktadır. Bunun yanı sıra Mesnevi ile ilgili çalışmaları ve dersleri ile de bilinmektedir. Pek çok eseri başta İngilizce olmak üzere farklı dillere çevrilmiştir. Sözgelimi Reason, Freedom, and Democracy in Islam adlı kitabı en çok bilinenler arasında yer almaktadır. Üretken kimliği ve orijinal fikirleriyle bilinen Süruş, kendi web sayfasında yayınlarını Farsça ve İngilizce olarak aktif bir şekilde paylaşmaya devam etmektedir.