Palto

Nikolay Gogol

2022-04 · Can Yayınları

Apie šią el. knygą

Rus gerçekçiliğinin öncüsü Gogol, monarşinin hüküm sürdüğü çarlık döneminde kaleme aldığı öykü derlemesi Petersburg Öyküleri içinde yer alan Palto’yla edebiyata “küçük adam”ı dahil etti. Sıradan bir kalem memuru olan Akakiy Akakiyeviç’i sırtında yeni paltosuyla sokaklara salınca, karakterin hayatın gerçeğinden kaynaklanan ıstırabı feodalizmin merkezindeki bürokratik aygıtı öylesine korkuttu ki Gogol Rus insanını aşağılamakla, halkına ihanetle suçlandı.

Gogol’ün hiciv dolu yaklaşımıyla, görmezden gelinen, horlanan sessiz yığının içinden sıradan bir insanın umutsuz mücadelesini anlattığı öykü, Dostoyevski’den Tolstoy’a, Turgenyev’den Çehov’a bütün bir Rus edebiyatını şekillendirdi.

                               “Yaratıcı bir okur verin bana. Palto onun için.”

                                                                                Vladimir Nabokov

Apie autorių

NİKOLAY GOGOL, 1809’da Uk­ray­na’da doğ­du. Halk kültürünü yan­sıtmak­la bir­lik­te alı­şıl­mışın dışına çıkan ilk öyküle­ri Rus ede­bi­yatına ye­ni ve di­ri bir ha­va ge­tir­di. Genç yaşında ünle­nen Go­gol’ün ilk hay­ran­­ları arasında şa­ir Alek­sandr Puş­kin ve eleş­tir­men Vis­sa­ri­on Be­lins­ki de vardı. Mir­go­rod Öyküle­ri ve Pe­ters­burg Öykü­le­­ri, Go­gol’ün Rus ede­bi­yatında­ki ye­ri­ni da­ha da sağ­lam­laş­tır­dı. Çar I. Ni­ko­lay döne­min­de­ki yoz­laşmış bürok­ra­si­yi acımasızca ala­ya alan Müfet­tiş adlı güldü­rüsünün ge­ri­ci basından gördüğü büyük tep­ki üze­ri­ne Rus­ya’dan ay­rılmak zo­run­da ka­lan Go­gol, çe­şit­li ara­lar­la 1842’ye ka­dar Ro­ma’da ya­şadı. Ölü Can­lar adlı ro­manı, serf­lik düze­ni ve dev­let yöne­ti­min­de­ki ada­let­siz­lik­le­riy­le feo­dal Rus­ya’yı yansıtıyor­du. Go­gol’ü ününün do­ru­ğu­na ulaş­tıran yapıtı Ölü Can­lar ol­du. “Rus ede­bi­yatının ba­bası” ola­rak ka­bul edi­len Go­gol, ya­şa­mı­nın son döne­min­de ruh­sal bu­nalım­lar ge­çi­rip 1852’de Mos­­ko­va’da öldü.

AYŞE HACIHASANOĞLU, Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi’nin Rus Dili ve Edebiyatı Bölümü’nü 1973 yılında bitirdikten sonra yedi yıl çevirmen olarak SSCB Büyükelçiliği Basın Bürosu’nda çalıştı. Bu dönemde "Ekim Devrimi Sonrası Türkiye Tarihi" ve "Bir Karagün Dostluğu" çevirileri yayımlandı. Dostoyevski’den Karamazov Kardeşler ve Uysal Kız, Tolstoy’dan kısa öyküler, Kafkas Esiri ve Diriliş, Turgenyev’den Babalar ve Oğullar, Gorki’den seçme öyküler Makar Çudra, Bozkırda, Seyirciler, Amerika’dan İtalya’ya, Edebi Portreler ve Aleksandr Bogdanov’dan Kızıl Yıldız çevirileri arasındadır.