Perikles ve Fabius Maximus

Plutark

10/2022 · İDEA KLASİK SET 22. kniha · İdea Yayınevi

Táto e‑kniha

Plutark İS birinci yüzyılın ortalarında, imparator Cladius’un egemenliği sırasında, Orta Yunanistan’da Boeoteia’nın Kuzey bölgesinde küçük bir kent olan Khaeronea’da doğdu (yklş. İS 46) ve İS 120’de Delfi’de öldü. O günlerde hem Yunanlılar hem de Romalılar için en çekici üniversite kenti olan Atina’da felsefe eğitimi gördü. Roma’da uzun süre kalmadığı ve oraya ancak kısa süren bir iki yolculuk yaptığı kabul edilir. Sırasıyla İmparatorlar Trajan ve Hadrian tarafından konsüllük ve proküratörlük görevlerine atandı. Yazılarından anlaşıldığı gibi, Yunanistan’da birçok yeri gezdi, Anadolu, Mısır ve İtalya’ya yolculuklar yaptı. Kendi yaşamı ile ilgili bilgilerin çoğu için kaynak yine kendi yazılarıdır. Roma’da belli kamu işleri ile görevlendirildi ve bu nedenle Demosthenes’ e sunuş yazısında belirttiği gibi Latin dilini öğrenecek zaman bulamadı. Bir Platonist olan Plutark’ın Yaşamlar ve Moralia ile Batı kültürü üzerindeki etik ve estetik etkisi olağanüstü oldu. En iyi okuyucuları arasında Beethoven, Rousseau ve Shakespeare de bulunurken, Amerika Birleşik Devletleri’nin önde gelen kurucu babalarının tümü de Plutark’ın Yaşamlar’ ında büyük bir esin kaynağı buldular.

İlk kez İtalyanca’ya çevrilen Yaşamlar’ ı Batı Avrupa ­Jacques Amyot’nun Fransızca çevirisi (1559) ile tanıdı. Thomas North’­­un İngilizce çevirisi (1579) Amyot’nun çevirisi üzerine dayanır. 1683’te John Dryden Yaşamlar’ ın Yunanca asıllarından yapılmasını sağladı. Almanca çeviri 1799-1806 yıllarında yayımlandı.