Учкай маалымат
sosyal tarih çalışmalarının hem sayıca çoğalmasını hem de nitelik olarak gelişmesini
amaçlayan bir yayın politikasına sahip olan Toplumsal Tarih, Ekim sayısında Osmanlı
tarihine mikro tarihçiliğin yapabileceği katkıları gösteren bir dosya ile okuyucusuyla
buluşuyor. Sıradan, önemsiz insanların hayat öykülerini ya da küçük toplulukların
karşılaştıkları sorunları odağına alarak çoklu görüş açılarından öyküler ve betimlemeler
sunan mikro tarih çalışmaları, yerel düzeyde yaşanan deneyimlerin ve ilişkilerin geniş
toplumsal ve kültürel sistemleri daha nüanslı bir şeklide anlamamıza yardımcı
olabileceğini gösteriyor.
Fırat Yaşa’nın editörlüğünde hazırlanan dosya, imparatorluğun muhtelif şehirlerine ait
mahkeme kayıtlarından ve çeşitli arşiv belgelerinden hareketle sıradan insanların
hikayelerine odaklanıyor. Zeynep Dörtok Abacı, Cemal Çetin, Nurcan Abacı, Nihal
Boztekin ve Fırat Yaşa’nın katkı sunduğu dosyada bir araya getirilen makaleler,
derinlemesine inceledikleri bireysel hikayelerden yola çıkarak Osmanlı
İmparatorluğu’nda tebaa anlayışı, ilişki ağları, kimlik oluşumu ve farklı anlam dünyaları
üzerine daha geniş sorulara cevaplar öneriyorlar.
Dosya dışındaki sayfalarımızda yer alan Yaşar Tolga Cora’nın makalesi, Birinci Dünya
Savaşı’nda Osmanlı ordusunda görev alan Onbaşı Harutyun’un anılarını hem belgesel
hem de kurgusal bir metin olarak okuduğumuzda öğrenebileceklerimiz ve
sorabileceğimiz sorular hakkında bir değerlendirme sunuyor. Nilay Özlü’nün II.
Abdülhamid döneminde inşa edilen karakol binaları üzerine makalesi ise bu yapıları II.
Abdülhamid’in görünmez varlığının, istibdat rejiminin ve devlet aygıtının giderek
güçlenen kontrol mekanizmalarının vücut bulmuş birer numunesi olarak tartışıyor.
Kitabiyat bölümümüzde Zafer Toprak, İBB Kültür AŞ tarafından yeni baskısı yapılan
Nutuk’u eski baskılarıyla kıyaslıyor.
Ayrıca Güler Özdemir’dan “Bir Delinin Heykelini Dikmek: Pazarola Hasan Bey ve
Seyuşen”, İbrahim Çeşmeli’den “Hunların ve Kök Türklerin İnançları ve Mezarları: Ki-lin
İkonografisi” ve Safiye Altıntaş’tan “Şnurov’un Türkiye Proletaryası'nda 1920’ler
Türkiye’si” başlıklı yazıları da bu sayımızda bulabilirsiniz. Emel Seyhan ise hazırladığı
Osmanlı Basınında Yüz Yıl Önce Bu Ay yazısında Ekim 1920’de yayınlanmış
haberlerden bir derleme sunuyor.
