About this ebook
About the author
Öğretmen, Şair, Dil ve Edebiyat araştırmacısı.
Orhan Şaik Gökyay, 16 Temmuz 1902’de Kastamonu İnebolu’da doğdu. Ortaöğrenimini Aydın ve Kastamonu’da tamamladı. 1922’de Ankara Muallim Mektebi’ni bitirdi. Bir süre ilkokul öğretmenliği yaptı. Ardından 1927’de Kastamonu Lisesi’nden, 1930’da İstanbul Yüksek Öğretmen Okulu, Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü’nden mezun oldu. Çeşitli liselerde edebiyat öğretmenliği yaptı. 1939’da Ankara Musiki Muallim Mektebi’ne müdür olarak atandı. 1947-1951 arasında Galatasaray Lisesi’nde öğretmenlik, 1951-1954 arasında İngiltere’de öğrenci müfettişliği ve kültür ateşeliği yaptı. 1960-1962’de Londra Üniversitesi’nde Türk dili okutmanı olarak çalıştı. 1969’da İstanbul Eğitim Enstitüsü’ndeki edebiyat öğretmenliği görevinden emekliye ayrıldı. 1984’ten sonra Marmara ve Mimar Sinan Üniversitelerinde divan edebiyatı dersleri verdi. Gökyay, 2 Aralık 1994 yılında İstanbul’da vefat etti.
Orhan Şaik Gökyay; öğretmen, şair, edip, dil ve edebiyat araştırmacısı gibi çok yönlü kişiliğe sahiptir. Türk edebiyatı, tarihi ve kültürüne kazandırdığı pek çok eseri bulunan yazar, 1938 yılında Türk dilinin en önemli eserlerinden olan Dede Korkut Kitabı’nı sadeleştirerek okuyucuyla buluşturmuş ve bu yayınından dolayı “Dede Korkut’un Torunu” ünvanını almıştır.
Zamanının önemli bir kısmını özel olarak ilgilendiği öğrencilerine ayıran, bildiklerini onlarla paylaşan ve elinden gelen her türlü yardımı yapmaya çalışan, kendisine sorulan soruları cevaplandırmak için ileri yaşına rağmen kütüphanelere gitmekten ve uzun mektuplar yazmaktan geri durmayan Orhan Şaik Gökyay, yetmiş yıllık hocalık hayatında binlerce öğrenci yetiştirmiştir. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi tarafından kendisine 7 Haziran 1989 tarihinde yapılan bir törenle fahrî doktorluk payesi verilmiş, ayrıca çeşitli kuruluşlarca birçok ödüle ve dostları tarafından “hocaların hocası” unvanına lâyık görülmüştür.
Orhan Şaik Gökyay’ın edebî hayatının ilk yarısında şiir, ikinci yarısında ise ilmî araştırmaların önemli yer tuttuğu görülür. Genellikle aruz vezni ile kaleme aldığı ilk şiirlerinde yaşadığı dönemin dilini ve bir ölçüde Tanzimat sonrası Türk şiirine hâkim olan söyleyiş tarzını benimsemiştir. Daha sonraki dönemde ise büyük çoğunluğu hece vezniyle yazılmış olan şiirlerinde halk şiirinin tarz ve edası açıkça görülür. Daha çok vatan, tabiat, kahramanlık, yalnızlık gibi temaları işleyen Gökyay genellikle hamasî bir şair olarak tanınmıştır. Bunu, “Bu Vatan Kimin?” adlı şiirinin okul kitaplarına girmiş ve yeni yetişen nesiller tarafından sevilerek okunmuş olmasına bağlamak yerinde olur.
Zamanının önemli bir bölümünü telif, tercüme eserlere ve Osmanlı dönemi klasik eserlerini bugünkü dile aktarmaya ayıran Orhan Şaik Gökyay’ın özellikle Dede Korkut ve Kâtib Çelebi üzerinde önemli çalışmaları vardır. 200’e yakın makalesi arasında, çeşitli alanlarda yapılan ilmî çalışmaları değerlendiren tenkit yazıları da büyük bir yer tutmaktadır. Gökyay bu yazılarında kendine has üslûbuyla, zaman zaman da iğneleyici bir tarzda ciddi ve ilmî çalışmaların nasıl yapılması gerektiğini göstermiştir. Makalelerinin önemli bir bölümünde eski medeniyet ve kültürümüzü yeni nesillere tanıtacak konuları ele almıştır. Türk kültür hayatına pek çok inceleme, araştırma ve edebî ürünler sunan yazarın en önemli eserleri arasında Dede Korkut Hikâyeleri (1938), Kabusnâme (1944), Mizânü’l Hak Fî İhtiyâri’l Ehakk (1972), Destursuz Bağa Girenler (1982), ile şiirlerini bir araya getirdiği Bu Vatan Kimin (1994) adlı şiir kitabı sayılabilir.
