Marksizm mi Varoluşçuluk mu?

György Lukács

Jul 2021 · YORDAM KİTAP

About this ebook

İdealizm ile varoluşçuluk arasında nasıl bir süreklilik vardır? Maddeci materyalizm ile idealizm arasındaki karşıtlık varoluşçu felsefede kendini nasıl gösterir? Varoluşçuluk burjuva felsefesinin bunalımına bir çözüm olarak mı ortaya çıktı? Varoluşçuluğun faşizm ile olan ilişkisi nasıl ele alınmalı? Varoluşçu ahlak felsefesinin çelişkileri nelerdir? Emperyalist aşamada idealizm hangi felsefi temellerle “kurtarılmaya” çalışıldı? Varoluşçuluğun maddeci bilgi kuramına ve diyalektiğe karşı gösterdiği direnişin burjuva ideolojisi ile bağlantısı nedir? Marksizm, öznellik ve nesnellik arasındaki ilişkiyi nasıl çözüme kavuşturdu ve bunun ne gibi tarihsel etkileri oldu? Varoluşçuluğun soyut ve öznel özgürlük anlayışı burjuva felsefesiyle nasıl iç içe geçti?

20. yüzyılın önemli Marksist düşünürlerinden György Lukács, Türkçede ilk kez yayınlanan bu yapıtında varoluşçuluğun Marksist bir çözümlemesini gerçekleştiriyor, İkinci Dünya Savaşı sonrasında yükselen varoluşçu düşüncenin felsefi ve politik bağlamlarını irdeliyor.

Diyalektik maddecilik ile varoluşçuluk arasında yaşanan tartışmaları gelip geçici bir parlama olmaktan ziyade köklü ve felsefi geçmişi olan bir karşılaşma olarak ele alan yazar, varoluşçuluğun önde gelen temsilcilerinden Jean-Paul Sartre, Simone de Beauvoir ve Merleau-Ponty’yi derinlemesine inceliyor. Lukács, bu yazarların aralarındaki farklılık ve ortaklıkları, Heidegger, Schopenhauer, Nietzsche ve Kierkegaard’dan devraldıkları görüşleri, bu felsefenin karşısına Hegel’den Marx’a uzanan diyalektik maddeciliği koyarak tartışıyor.

Lukács’ın varoluşçuluğa yönelik temel eleştirilerini dile getirdiği bu kitap, okurları felsefe tarihine, felsefenin güncel politik yansımalarına ve tartışmaların yürütüldüğü tarihsel, toplumsal bağlama dair düşünmeye davet ediyor.

About the author

1885’te Budapeşte’de doğdu. Marksizme önemli katkıları olan düşünür, felsefeci, edebiyat ve estetik teorisyenidir. Budapeşte Üniversitesi’nde felsefe ve hukuk okudu. Yayın yönetmenliği, üniversite profesörlüğü, kültür bakanlığı gibi çeşitli görevlerde bulundu. Marksist sınıf kuramı temelinde özellikle sınıf bilinci kavramı üzerine yaptığı çalışmalar ile ideoloji teorisi alanında çok sayıda eser verdi. Edebiyat, estetik ve tiyatro kuramlarına ve eleştirilerine dair çalışmalar yaparak bu alanda pek çok önemli esere imza attı, sınıf mücadelesi ve sanat arasındaki ilişkiyi takip etti. Özne, şeyleşme, yabancılaşma, sınıf bilinci gibi kavramlar üzerine eğilerek eserlerinde bütünlüklü bir Marksist bakış açısı sundu.

Türkçede yayımlanmış kitaplarından bazıları: Estetik I-II-III (Payel Yayınları, 1978, 1981, 1988, çev. Ahmet Cemal), Avrupa Gerçekçiliği (Payel Yayınları, 1987, çev. Mehmet H. Doğan), Aklın Yıkımı 1-2, (Payel Yayınları, 2006, çev. Ayşe Tekşen Kapkın), Tarihsel Roman (Epos Yayınları, 2010, çev. İsmail Doğan), Goethe ve Çağı (Sel Yayıncılık, 2011, çev. Ferit Burak Aydar), Çağdaş Gerçekçiliğin Anlamı (Sözcükler, 2013, çev. Cevat Çapan), Tarih ve Sınıf Bilinci (Belge Yayınları, 2014, çev. Yılmaz Öner), Lenin’in Düşüncesi: Devrimin Güncelliği (Belge Yayınları, 2017, çev. Ragıp Zarakolu), Toplumsal Varlığın Ontolojisi: Hegel-Marx-Emek (NotaBene Yayınları, 2018, çev. Doğan Barış Kılınç), Roman Kuramı (Metis Yayınları, 2019, çev. Cem Soydemir).