Filozofuj! 2018 nr 1 (19) (styczeń-luty): Esencja piękna
Podrobnosti o e‑knize
Esencja piękna | Spis treści
Kalendarium
Piękno > Mirosław Żelazny
Na czym polega esencja piękna? Do odpowiedzi na to pytanie przybliży nas kilka ważnych obserwacji.
Piękno w laboratorium, czyli o estetyce eksperymentalnej > Monika Bokiniec
Gdybyście mieli opisać swój wymarzony piękny obraz, jaki miałby rozmiar? Jaki byłby jego dominujący kolor? Przedstawiałby jakąś scenę realistyczną czy raczej abstrakcję? Kolory raczej ostre czy rozmyte? Nastrój na obrazie raczej poważny czy radosny? Sądzicie, że nie można w ten sposób opisać wymarzonego obrazu? Można. Co więcej, jak pokazał jeden z opisywanych poniżej projektów, zdecydowana większość z nas opisze go podobnie.
Sztuka, piękno a ewolucja > Jerzy Luty
Czy sztuka i ludzkie preferencje estetyczne są ekspresją biologicznej natury, czy raczej kulturową „zasłoną”? Czy pełniły istotną funkcję w naszej ewolucyjnej historii, czy może są serią praktyk, które wprawdzie dają ludziom satysfakcję, ale pełnią mało istotną rolę w historii naszego gatunku? Czy możemy mówić o uniwersalnych wyznacznikach estetycznych? Na te i podobne pytania stara się odpowiedzieć stosunkowo młoda, dynamicznie rozwijająca się dyscyplina – estetyka ewolucyjna.
Jak opowiedzieć taniec? > Piotr Kozak
Jest coś niepokojącego w tym, że z jednej strony przypisujemy duże znaczenie obcowaniu ze sztuką, a z drugiej nie umiemy opisać swojego doświadczenia odbioru sztuki. Doświadczenia sztuki nie da się przekazać, a jeżeli się daje, to tylko za cenę jego banalizacji – chcąc przekazać treść opowiadania Stary człowiek i morze, możemy je streścić jako ponadstustronicowy opis łowienia ryb. Kuriozalne? Być może. Opis jest jednak poprawny. Pytanie brzmi więc, co nam umyka w tym opisie, czego nie potrafimy przekazać.
Percepcja piękna: estetyczne pomieszanie zmysłów > Anna Chęćka
Neuroestetyka jest jedną z prężnie rozwijających się dzisiaj dziedzin. Pozwala wyjaśniać, jak mózg kategoryzuje rzeczywistość zmysłową. Spekulujący filozof może do tych objaśnień sięgać, aby pogłębić rozumienie takich kategorii estetycznych jak piękno, twórczość czy przeżycie estetyczne. Neuroestetyka korzysta z wyników badań neurobiologii, psychologii poznawczej, kognitywistyki, opiera się także na faktach, jakich dostarczają jej współczesne techniki neuroobrazowania (pozytonowa tomografia emisyjna, rezonans magnetyczny). Jednak nawet wobec faktów dotyczących funkcjonowania ludzkiego układu nerwowego warto zachować poznawczy dystans. Kontakt ze sztuką uczy pokory: wobec tajemnicy piękna metoda szkiełka i oka nie jest wystarczająca.
Cuda i ohydy – dylematy estetyki przyrody > Mateusz Salwa
Jeleń na rykowisku, Morskie Oko, kormoranów sznur… – zapewne wiele osób zgodziłoby się, że widoki te są piękne. Jak wiele innych. Zapewne też wiele osób uznałoby, że glista ludzka, kłębowisko żmij czy bagno są brzydkie, napawają wręcz wstrętem. Bez wątpienia każdy mógłby wymienić obiekty przyrody, które uznaje za piękne albo brzydkie. Co w takim razie decyduje o estetycznych preferencjach? I czy każdy rodzaj estetycznej oceny jest równie uprawniony?
Wywiad
Piękno pozostaje poza zasięgiem naszej mocy twórczej > Wywiad z prof. Władysławem Stróżewskim, jednym z najwybitniejszych żyjących współcześnie filozofów polskich
Narzędzia filozofa
Warsztat logiczny: #13. Czy maszyna może rozumować, choć wymaga to inwencji (a maszyny na nią nie stać)? > Witold Marciszewski
Sztuka argumentacji: #15. Jeden obraz wart więcej niż tysiąc słów > Krzysztof A. Wieczorek
Gawędy o języku: #1. Dlaczego zdanie nie jest listą nazw > Wojciech Żełaniec
Eksperyment myślowy: Dzieła sztuki, piękno i pieniądze? > Artur Szutta
Filozofia w literaturze
Dorian Gray i zgubne skutki amoralizmu > Natasza Szutta
Satyra
Glamour > Piotr Bartula
Felieton
Ćwiczenie z kontemplacji > Jacek Jaśtal
Podchody wokół piękna > Adam Grobler
Zawiłe dzieje estetyki i sztuk pięknych > Jan Woleński
Co to znaczy?
Czym jest dialog? > Aldona Pobojewska
Filozofia w szkole
Piękno w życiu człowieka > Dorota Monkiewicz-Cybulska
Filozofia w filmie
Nowoczesny zawrót głowy > Iwona Krupecka
Filozofia z przymrużeniem oka
Egzemplarz można zamówić tutaj: https://filozofuj.eu/produkt/filozofuj-2018-nr-1-19/
