Kasîde-i Bürde Şerhi

Hamza Koç

jan 2021 · Edebiyat Boek 54 · DBY Yayınları

Over dit e-boek

İslam inancına mensup milletlerin edebiyatlarında Hz. Peygamber’le ilgili edebî türler oldukça önemli bir yere sahiptir. O’na duyulan derin muhabbet; doğumunu, hicretini, miracını, mucizelerini, gazalarını ve çeşitli vasıflarını konu edinen mevlid, hicret-nâme, mirac-nâme, mucizât-ı nebî, gazavât-ı nebî, naʻt vb. pek çok yazınsal türün gelişmesine katkı sağlamış ve bu anlamda ciddi yekûn teşkil edecek sayıda eser kaleme alınmıştır. Kaʻb b. Züheyr’in Bânet Suʻâd ifadeleriyle başlayan ve Hz. Peygamber’in mübarek hırkasıyla takdir edilmesine vesile olduğu için literatürde Kasîde-i Bürde olarak tanınan meşhur şiiri, naʻt türüne öncülük etmesi açısından kayda değerdir. Kaʻb b. Züheyr’den yaklaşık altı asır sonra yaşayan Bûsîrî’nin, asıl ismi el-Kevâkibü’d-Dürriyye fî Medhi Hayri’l-Beriyye olan kasidesi de İslami edebiyatta aynı adla anılmaktadır. Ancak Bûsîrî’nin Bürde’si, gerek edebî değeri gerekse yazılış hikâyesi bakımından Kaʻb’ın şiirini gölgede bırakmayı başarmış ve pek çok kez şerh edilerek edebiyatımıza kazandırılmıştır.

Elinizdeki çalışmada Bûsîrî’nin Kasîde-i Bürde’si üzerine yapılan müellifi belirsiz mensur şerhlerden birisi ele alınmaktadır. Berlin Devlet Kütüphanesi Hs. or. 5151’de kayıtlı olan şerhin her sayfasında iki satır, Kasîde-i Bürde’nin aslî iki beytine; beşer satır, bu beyitlerin nesren açıklamasına ve son satır ise her sayfada aynen tekrar eden Arapça bir duaya ayrılmıştır. Çalışma, giriş ve iki ana bölümden meydana gelmektedir. Giriş bölümünde Kaʻb b. Züheyr ve Bûsîrî’nin kasideleri çeşitli yönlerden ele alınmış; birinci bölümde Bûsîrî’nin hayatı, eserleri ve Kasîde-i Bürde’si üzerine yazılan Türkçe şerhlerden bahsedilmiş; ikinci bölümde ise şerhte izlenen yöntem belirtilmiş, yazmanın tavsifi yapılmış, metnin kuruluşunda takip edilen metot açıklanmış ve ardından ilmî usuller çerçevesinde hazırlanan transkripsiyonlu metne geçilmiştir. Bu çalışma ile Kasîde-i Bürde üzerine yazılan Türkçe şerhlerden birisi daha ilim âlemine kazandırılmış ve okuyucuların istifadesine sunulmuştur.

Over de auteur

HAMZA KOÇ, 1983 yılında Trabzon’da doğdu. İlk ve orta öğrenimini Trabzon’da tamamladı. 2006’da Karadeniz Teknik Üniversitesi Giresun Fen Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü’nden mezun oldu. Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Eski Türk Edebiyatı Bilim Dalı’nda 16. Yüzyılda Yazılmış Bir Behrâm-ı Gûr Mesnevisi I, İnceleme-Edisyon Kritikli Metin adlı yüksek lisans teziyle 2010 yılında bilim uzmanı unvanını; Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı’nda Nizâmî’nin Dört Mesnevisinin Mensur Tercümesi [Heft Peyker, İskendernâme, Hüsrev ü Şîrîn, Leylâ vü Mecnûn, İnceleme-Edisyon Kritikli Metin] adlı doktora teziyle de 2016 yılında bilim doktoru unvanını aldı. 2006-2013 yılları arasında Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı okullarda ve bazı özel öğretim kurumlarında Türk Dili ve Edebiyatı öğretmenliği yaptı. 2013 yılında Giresun Üniversitesi’ne Türk Dili okutmanı olarak atandı. 2016 yılından itibaren Giresun Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü’nde öğretim üyesi olarak görev yapmaktadır. Yazarın bilimsel kitapları yanında uluslararası dergilerde yayımlanmış çeşitli makaleleri bulunmaktadır.