Mấy chục năm qua cũng là quãng thời gian mà cậu học sinh tật nguyền Nguyễn Ngọc Ký kiên trì, vượt qua nhiều khó khăn của cuộc sống tật nguyền để trở thành Nhà giáo giàu tri thức, giàu tâm huyết. Thầy Nguyễn Ngọc Ký không chỉ thắp sáng cuộc đời mình bằng ý chí, bằng nghị lực mà còn thắp sáng cho bao nhiêu thế hệ học sinh bằng tất cả tâm huyết của mình. Bây giờ bước vào tuổi “thất thập cổ lai hy” tuy không còn lên lớp giảng bài, nhưng thầy Nguyễn Ngọc Ký vẫn miệt mài truyền lửa bằng ngòi bút của mình - đó chính là cuốn sách “Tâm huyết trao đời”.
Gần năm mươi câu chuyện trong cuốn tự truyện “Tâm huyết trao đời”, bao quát khoảng thời gian từ lúc chàng sinh viên Nguyễn Ngọc Ký tốt nghiệp Đại học Tổng hợp Hà Nội, theo lời khuyên của Cố Thủ tướng Phạm Văn Đồng về quê dạy học, trở thành giáo viên dạy giỏi của toàn ngành, đến khi là cán bộ xuất sắc của Phòng Giáo dục Quận Gò Vấp, Thành phố Hồ Chí Minh, nghỉ hưu năm 2005… càng giúp bạn đọc thêm ngưỡng mộ một con người tuy bị tàn tật về thân thể, nhưng mạnh mẽ về trí tuệ, tinh thần, có lòng tha thiết yêu đời, yêu nghề, kiên cường vượt lên thử thách nghiệt ngã của số phận và đã làm nên những điều tuyệt vời mà không phải ai cũng có thể làm được. Với tâm huyết cháy bỏng của mình, thông qua mỗi câu chuyện kể, Nhà giáo Ưu tú, Nhà văn Nguyễn Ngọc Ký cũng “trao đời” những bài học kinh nghiệm sâu sắc, đúc rút từ chính cuộc đời mình – người thầy dạy học, viết văn bằng chân đầu tiên ở Việt Nam, với tư duy đổi mới về dạy và học, về đào tạo phát triển toàn diện con người. Đó không chỉ là những chắt lọc mang tính chuyên môn mà còn là tâm hồn, tình cảm, nhân cách cao đẹp của một nhà giáo chân chính, có sức lan tỏa tích cực trong xã hội.
Chính những ưu điểm trên, cuốn “Tâm huyết trao đời” của Nhà giáo Ưu tú, Nhà văn Nguyễn Ngọc Ký như người bạn hiền, luôn khích lệ bạn đọc mỗi khi họ phải đối mặt với khó khăn, thử thách. Cuốn sách cũng truyền cảm hứng yêu đời, luôn phấn đấu vượt lên chính mình, cho các thế hệ học sinh hôm nay và mai sau. “Tâm huyết trao đời”, cũng là tập cuối của bộ ba hồi ký cuộc đời nhà văn, Nhà giáo Ưu tú Nguyễn Ngọc Ký như một bức tranh hoàn chỉnh gửi đến bạn đọc.
Trong tác phẩm, những câu chuyện giản dị được kể một cách chân thật, sinh động, có sức hấp dẫn và lay động mạnh mẽ. Mỗi chương là một cánh cửa, mở ra không gian rộng lớn cho bạn đọc hiểu thêm về tâm hồn và triết lý sống của Thầy - một con người cởi mở, khiêm nhường, giàu yêu thương, đầy khát vọng, nhiệt huyết, nhiều sáng kiến và quyết tâm…Nó thực sự là một tấm lòng cao cả của hôm qua, hôm nay và mai sau cho thế hệ sau này đang muốn vươn về tương lai tươi sáng. Nguyễn Ngọc Ký sinh ra và lớn lên ở Hải Hậu, Nam Định – vùng đất giàu truyền thống văn hiến và hiếu học. Lên 4 tuổi, không may bị bệnh, liệt cả hai tay, Nguyễn Ngọc Ký không còn điều kiện để được ăn, học, vui chơi, phát triển như bao đứa trẻ bình thường khác. Nhưng không đầu hàng số phận, Nguyễn Ngọc Ký đã kiên trì khổ luyện, tập viết bằng chân, tập làm việc, sinh hoạt bằng chân, thay đôi tay đã bị tàn phế; được đến trường đi học, phấn đấu trở thành học sinh giỏi, hai lần được Bác Hồ tặng Huy hiệu cao quý của Người; rồi anh thi đỗ đại học, mở cánh cửa vào đời bằng… đôi chân kỳ diệu.
Nguyễn Ngọc Ký sinh ngày 28-06-1947 tại Hải Thanh, Hải Hậu, Nam Định. Ông bị liệt đôi tay từ năm 4 tuổi; 7 tuổi đi học dùng chân viết. Hai lần ông được Bác Hồ thưởng huy hiệu vì thành tích vượt khó học giỏi. Năm 1970, ông tốt nghiệp Đại học Tổng hợp, khoa Ngữ Văn, sau đó đi dạy và trở thành Nhà giáo Ưu tú năm 1992, Nhà văn Việt Nam đầu tiên viết bằng chân. Hiện ông đã nghỉ hưu, tuần 3 lần phải chạy thận nhân tạo. Song với nghị lực và sự cố gắng phi thường, ông vẫn miệt mài ngày ngày vừa đi giao lưu với học sinh các trường vừa tiếp khách tư vấn tâm lý, giáo dục qua Tổng đài 1088 và tiếp tục sáng tác tại TP. Hồ Chí Minh. Ông được cố Thủ tướng Phạm Văn Đồng ngợi khen là tấm gương vượt khó tuyệt vời và trở thành huyền thoại sống cho bao thế hệ cắp sách tới trường suốt nửa thế kỷ qua.
Tuổi trẻ học đường cả nước 50 năm qua đã biết và coi ông là thần tượng khi được học bài EM KÝ ĐI HỌC (sách Tập đọc lớp 3 từ 1964-1983,) ANH KÝ ĐI HỌC (sách Kể chuyện lớp 4 từ 1983-2000), BÀN CHÂN KỲ DIỆU (sách Tiếng Việt lớp 4 từ 2000 đến nay).Đến Tôi học đại học (First News xuất bản năm 2013), gia tài sáng tác của Nguyễn Ngọc Ký đã đạt con số 30 đầu sách. Nhiều cuốn đã trở thành sách gối đầu giường của tuổi thơ như Tôi đi học, tuyển tập Câu đó vui tâm đắc. Ông có 3 bài thơ (Nặn đồ chơi, Con đường làng, Em thương) in trong sách giáo khoa tiểu học được nhiều thế hệ học trò thuộc lòng từ tấm bé. Ông 3 lần được tặng giải thưởng trong các cuộc thi sáng tác cho tuổi thơ toàn quốc. Được báo Tuổi Trẻ tặng giải Nhất trong cuộc thi viết về mẹ. Các tác phẩm của ông luôn thấm đẫm tư tưởng nhân văn và giáo dục sâu sắc. Song cách thể hiện lại rất giản dị, hồn nhiên, dí dỏm, tinh tế, giàu hình ảnh, nhạc điệu và cảm xúc nên được bạn đọc gần xa háo hức đón đọc, được tái bản nhiều lần với số lượng hàng chục ngàn bản.