Tuhfetü’l-Emsâl [İnceleme-Metin-Dizin]

Edirneli Dervîş Hasan Hüsâmî · Muzaffer Kılıç

ନଭେମ୍ବର 2023 · Edebiyat 142 ବହି · DBY Yayınları

ଏହି ଇବୁକ୍ ବିଷୟରେ

Tuhfetü’l-Emsâl adlı Farsça-Türkçe mesel sözlüğüyle tanınan Edirneli Dervîş Hasan Hüsâmî, XVII. asır şairlerindendir. Anadolu sahası Farsça-Türkçe mesel sözlükçülüğünün üçüncü halkası olan Tuhfetü’l-Emsâl, 1080/1670 tarihinde telif edilmiştir. Eser, dîbâce ve sözlük kısmı olmak üzere iki bölümden oluşmaktadır. Elif-bâ esasına göre tertip edilen sözlük, klasik lugatlerde olduğu gibi ilk hecenin üstün, kesre ve zamme sırasına göre üç babdan müteşekkildir. Kitapta 1500’den fazla maddenin izahı yer almaktadır. Madde başlıkları ibare, mecaz, istiare ve deyim kabilinden söz varlığından oluşmaktadır. Eserde madde başlıkları Farsça, açıklamalar ise Türkçedir. Sözlükte, şahide beyitler genellikle Fars şiirinden seçilmiştir. Bunun yanı sıra müellif, bazı maddelere şahide olmak üzere kendi yazdığı şiirleri kullanmıştır. Riyâzî Mehmed Efendi’nin TuDüstûru’l-Amel’i ile Mîrek Muhammed Taşkendî’nin hfetüNevâdirü’l-Emsâl’i gibi kaynaklardan yararlanılarak hazırlanan ’l-Tuhfetü’l-Emsâl, Şu‘ûrî Hasan Efendi’nin EmsFerheng-i Şu‘ûrî’si ile Hâlis İbrâhîm-i Pasarofçevî’nin âl adlı FMecma‘ü’l-Emsâlar’i gibi eserlerin yazımına da kaynaklık etmiştir.

ଲେଖକଙ୍କ ବିଷୟରେ

MUZAFFER KILIÇ, 1988 yılında Sivas’ta dünyaya geldi. 2010’da Cumhuriyet Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümünden mezun oldu. 2019’da Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsünde Edirneli Dervîş Hasan Hüsâmî’nin Tuhfetü’l-Emsâl’i adlı teziyle doktora eğitimini tamamladı. 2020’den itibaren Kırklareli Üniversitesi Türk İslam Edebiyatı ve İslam Sanatları Anabilim Dalında öğretim üyesi olarak çalışmakta olup Türk İslam Edebiyatı, Osmanlı Türkçesi ve Farsça dersleri vermektedir. Yayımladığı eserler: Derzi-zâde ‘Ulvî: Dîvân (DBY Yayınları, İstanbul 2018), Vâhidî’nin Gül ü Bülbül Risâlesi ve Ahmed Remzi Akyürek’in Gülzâr-ı Aşk Çevirisi (Ötüken Neşriyat, İstanbul 2021), Edirneli Mecdî: Dîvân (DBY Yayınları, İstanbul 2022).