Özdek ve Devim / Matter and Motion (Türkçe-İngilizce)

Maxwell, James Clerk

Jan 2023 · İdea Yayınevi

About this ebook

James Clerk Maxwell (1831, Edinburgh, İskoçya-1879, Cambridge) elektrik. manyetizma ve ışık fenomenlerini ether olarak adlandırdığı özdeksel bir alan içinden yayılan ve tümü de aynı temel doğa yasalarının belirişi olan mekanik etkinlikler olarak açıkladı. Bu doğa fenomenlerini, ve ayrıca radyo dalgalarını, radar, ve ısının yayılımını bugün “Maxwell denklemleri” olarak bilinen tek bir denklemler dizgesinde birleştirdi. Başka buluşlarının yanısıra, gazların kinetik kuramının istatistiksel çözümlemesine katkısı gazlardaki parçacıkların hızlarının olasılığını dizgenin sıcaklığının, parçacığın kütlesinin ve o hızın bir fonksiyonu olarak belirleyen Maxwell-Boltzmann dağılımıdır. Maxwell’in alan kuramı ile ilgili buluşları ilk kez Heinrich Hertz tarafından 1877’de, Maxwell’in ölümünden sekiz yıl sonra, deneysel olarak doğrulandı. Maxwell’in kendisi görgül araştırmaya hiç de ilgisiz değildi ve başka pekçok deneysel aygıt tasarının yanısıra, yüzyılın en büyük araştırma özeklerinden biri olan Cavendish laboratuvarının tasar ve yapımının sorumluluğunu da üstlendi. Yine, Maxwell’in Özdek ve Devim’de (1877) görelilik üzerine gözlemleri Poincaré’yi görelilik üzerine buluşlarına götürdü. Maxwell etheri dalga deviminin olanağı için zorunlu ortam olarak, süredurum ve esneklik ile, uzam ile, genel olarak özsel fiziksel özellikler ile donatılı uzaysal ve zamansal alan olarak açıklamasına karşın, bu “fiziksel” alan daha sonra pozitivizmin fizik üzerindeki etkisi ile “metafiziksel” olarak görüldü ve fizikten düşüldü ve sonuçta düşlem yetisinin sayısız usdışı kurgusu için aşağı yukarı engelsiz bir oyun alanı doğdu.

 

Maxwell 1841’de 10 yaşında Edinburgh Akademisine ve 16 yaşında Edinburgh Üniversitesine girdi. 1850’de Cambridge Üniversitesine geçerek Trinity College’da öğretmen oldu, 1854’de matematik derecesini aldı. İki yıl sonra Londra’da King’s College’e katıldı. 1856’da deneysel çalışmasını sürdürmek için oradan ayrıldı, ama 1871’de ünlü Cavendish laboratuvarını planlamak için Cambridge’e döndü ve kurumun ilk fizik profesörü oldu.

— Aziz Yardımlı